ΗΛΙΔΑ ΟΛΥΜΠΙΑ: ο «δρόμος της Εκεχειρίας»

Ημερίδα για την «αναβίωση» του αρχαίου μονοπατιού

Ομιλίες και παρεμβάσεις των συμμετεχόντων

Με επιτυχία στέφθηκε η Ημερίδα που συνδιοργάνωσαν η Συμπολιτεία Ολυμπίας και ο Όμιλος «Πολιτεία Ήλιδας Ολυμπίας» αναφορικά με το Δρόμο που συνέδεε την Αρχαία Ήλιδα με την Αρχαία Ολυμπία, το «Δρόμο της Εκεχειρίας».

Φορείς της Ηλείας και αρκετοί πολίτες στήριξαν με την παρουσία τους την προσπάθεια για να προχωρήσουν οι διαδικασίες για «αναβίωση» και ανάδειξη του μονοπατιού που συνέδεε την διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων Ήλιδα, με τον ιερό τόπο που διεξάγοντο οι Αγώνες, την Αρχαία Ολυμπία.

Κοινή απόφαση των συμμετεχόντων στην εκδήλωση είναι να διεκδικήσουν ενωμένοι οι φορείς της Ηλείας μέσω του leader ή άλλων προγραμμάτων την χρηματοδότηση που απαιτείται για την υλοποίηση της μελέτης που έχει εκπονήσει ο ΕΟΤ και ενώνει την Ήλιδα με την Ολυμπία μέσω της ημιορεινής διαδρομής, έχοντας ως στόχο να αποτελέσει ο «Δρόμος της Εκεχειρίας», πόλο ανάπτυξης και ανάδειξης του πολιτισμού και της λαϊκής μας παράδοσης.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι στην προσπάθεια που έχουν ξεκινήσει η «Πολιτεία Ήλιδας – Ολυμπίας» και η Συμπολιτεία Ολυμπίας, αρωγός είναι ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, ο οποίος με μήνυμα του Γραμματέα του κ. Πάνου Λειβαδά, δεσμεύεται για την προβολή του «Δρόμου της Εκεχειρίας», ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης περιπατητών – τουριστών.

Αρωγός ο ΕΟΤ στην «αναβίωση» του Δρόμου της Εκεχειρίας

-  Χαιρετισμός του κ. Πάνου Λειβαδά Γενικού Γραμματέα του ΕΟΤ:

"Η πρωτοβουλία για την ανάδειξη και αναβίωση του αρχαίου μονοπατιού που συνέδεε την Αρχαία Ήλιδα με την Αρχαία Ολυμπία, όπως το περιγράφει ο Παυσανίας, είναι αξιέπαινη για δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, θα συμβάλει στην ολοκλήρωση του Ολυμπιακού τοπίου αφού η Αρχαία Ήλιδα ήταν η διοργανώτρια πόλη και η Ολυμπία ο ιερός τόπος διεξαγωγής των αγώνων που μέχρι σήμερα αποτελούν τη σημαντικότερη αθλητική και πολιτιστική εκδήλωση στον κόσμο.
Δεύτερον, γιατί μέσω του «δρόμου της Εκεχειρίας»,  προωθείται μία ολοκληρωμένη πρόταση ανάπτυξης σε βάθος χρόνου όλης της περιοχής που διέρχεται το μονοπάτι, το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε πρότυπο και συστηματικό πρόγραμμα οικονομικής, τουριστικής και κατ' επέκταση  κοινωνικής ανάπτυξης, στηριγμένο στο περιβάλλον και στον πολιτισμό.
Σε αυτήν την προσπάθεια ο ΕΟΤ θα είναι αρωγός μέσω της προβολής που θα εξασφαλίσει για τον «δρόμο της Εκεχειρίας», εντάσσοντας το μονοπάτι και στο δικό του πρόγραμμα επικοινωνιακών δράσεων, με στόχο την ανάπτυξη μιας περιοχής που έχει πολλά να προσφέρει στην Ελλάδα.".

Στη συνέχεια η δημοσιογράφος κα Χρύσα Ρουμελιώτη παίρνοντας το λόγο αφού ευχαρίστησε τους παρευρισκομένους είπε:

«Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας και για τη στήριξή σας στην προσπάθεια που έχουμε αναλάβει για ανασύσταση της ιεράς οδού που συνέδεε την Αρχαία Ήλιδα με την Αρχαία Ολυμπία.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες σήμερα είναι ένας θεσμός που ενώνει τους ανθρώπους πέρα και πάνω από φυλές, ιδεολογικά ή θρησκευτικά πιστεύω.

Η μοναδικότητα όμως των Ολυμπιακών Αγώνων δεν έγκειται στο αθλητικό τους περιεχόμενο αλλά και στα ιδεώδη που εκπροσωπεί, όπως το «ευ αγωνίζεσθαι» και η «Εκεχειρία».

Αυτό το ιερό μονοπάτι, το δρόμο του φωτός, την οδό της Εκεχειρίας που ένωνε την διοργανώτρια πόλη με το ιερό τέλεσης των αγώνων επιχειρούμε να αναβιώσουμε δίνοντας έμφαση σε αυτό από τα ιδεώδη του ολυμπισμού το οποίο έχει παραμεληθεί στους σύγχρονους αγώνες.

Ο θεσμός της Εκεχειρίας που καθιερώθηκε ταυτόχρονα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν ένας θεσμός που ανέδειξε την ενότητα και τις αρετές των Ελλήνων.

Θέλοντας να αναδείξουμε στοιχεία από εκείνη την περίοδο απευθυνθήκαμε σε έναν ιστορικό και δημοσιογράφο που έχει εντρυφήσει στο θέμα, τον Τίτο Αθανασιάδη και του ζητήσαμε την άποψη του.

Λόγοι πάνω από τη θέλησή του δεν του επέτρεψαν να είναι σήμερα μαζί μας. Ωστόσο θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω το αποτέλεσμα της εργασίας του με τίτλο «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας «βήμα» ενότητας των Ελλήνων και ανάδειξης των αρετών τους»

Γράφει λοιπόν ο δημοσιογράφος, ιστορικός Τίτος Αθανασιάδης:

 

Η Εκεχειρία ως σύμβολο ειρήνης

Έχουν χυθεί τόνοι μελάνης και έχουν γραφεί εκατομμύρια σελίδες για τις πολιτικές ιδεολογίες που επινόησε ο ανθρώπινος νους, ενώ έχουν διεξαχθεί φονικότατοι πόλεμοι με εκατοντάδες εκατομμύρια θύματα για την επικράτηση του ενός ή του άλλου πολιτικού συστήματος, της μιας ή της άλλης ιδεολογίας. Και όμως οι λαοί δεν συμφώνησαν στην αποκλειστική καθιέρωση μιάς από αυτές.

Το ίδιο συνέβη και με την πίστη του Ανθρώπου προς το θείο. Διαμορφώθηκαν θρησκείες και θυσιάστηκαν γι’ αυτές εκατοντάδες, επίσης, εκατομμύρια πιστών τους, θύματα μεταξύ τους πολέμων ή διωγμών, για την επικράτηση της μιας ή της άλλης. Αλλά και στο ζήτημα της θρησκείας οι λαοί δεν συμφώνησαν.

Με δεδομένο ότι όσο υπάρχουν Άνθρωποι, θα υφίστανται και διαφορετικές απόψεις για τις ιδεολογίες, τα πολιτικά συστήματα και τις θρησκείες είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να κυριαρχήσει κάποια ή κάποιο εξ αυτών.

Το μόνο ιδεώδες στο οποίο έχουν συμφωνήσει οι Άνθρωποι ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος και θρησκείας είναι αυτό του Ολυμπισμού,  την κοιτίδα του οποίου, Ολυμπία, θεωρούν ως ιερή γη, όπως ακριβώς έπρατταν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Με άλλα λόγια, το ολυμπιακό ιδεώδες έχει επιτύχει να ενώσει την Ανθρωπότητα πέριξ του Αθλητισμού και των Ολυμπιακών Αγώνων, επεκτείνοντας έτσι την αρχική ιδέα των προγόνων μας που ήταν η συμφιλίωση και ένωση των Ελλήνων, δεδομένης της μεταξύ  τους διαπάλης που έφθανε μέχρι του σημείου των πολεμικών τους συγκρούσεων.

Η αγάπη των προγόνων μας προς τον Αθλητισμό και τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν οφείλονταν μόνο στην πολιτιστική σημασία των εκδηλώσεων αυτών που διεξάγονταν παράλληλα με μουσικούς και ποιητικούς αγώνες, αλλά και στον εθνικό και πολιτικό χαρακτήρα τους που συνίστατο στην μέσω αυτών επιδίωξη της ενότητας των Ελλήνων.

Ο ύψιστος αυτός σκοπός επιδιωκόταν, μεταξύ άλλων, και με τον τερματισμό των πολεμικών συγκρούσεων για ένα έως τρεις μήνες, προκειμένου οι αθλητές και οι θεατές των αγώνων να μπορέσουν να μεταβούν από την πατρίδα τους, από οποιαδήποτε πόλη της Ελλάδας της εποχής εκείνης, στην Ολυμπία. Στη διάρκεια της περιόδου αυτής που αποκαλούνταν ιερομηνία, οι απανταχού Έλληνες απολάμβαναν τα αγαθά της ειρήνης και κατανοούσαν την ανάγκη συμφιλίωσής τους.

Η συμφωνία για την αναστολή των πολεμικών συγκρούσεων, προκειμένου να διεξαχθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες έμεινε γνωστή ως Εκεχειρία. Πρόκειται για σύνθετη λέξη από το ρήμα «έχω» πού σήμαινε «κατέχω», «κρατώ» και το ουσιαστικό «χείρα». «Κρατώ, δηλαδή, τα χέρια μου μακράν των όπλων. Ή κρατώ στα χέρια μου την ειρήνη», σε ελεύθερη απόδοση.

Γι’ αυτό και οι προσερχόμενοι με όπλα στην Ολυμπία τα άφηναν πριν φθάσουν σ’ αυτήν σε κάποια οπλαποθήκη, από την οποία τα παραλάμβαναν κατά την αναχώρησή τους.

Δεδομένου ότι κάθε τι που συνδεόταν με τους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν ιερό, ιερή και συνεπώς απόλυτα σεβαστή ήταν και η εκεχειρία.

Στα 1170 χρόνια τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων, η Εκεχειρία παραβιάστηκε μία μόνο φορά, το 420 π.Χ. από τη Σπάρτη που εισέβαλε στην Ηλεία για να την τιμωρήσει επειδή αποχώρησε από τον συνασπισμό της και προσχώρησε στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Για την παρασπονδία της αυτή η Σπάρτη τιμωρήθηκε αποκλεισθείσα από τους αγώνες για ένα διάστημα χρόνου.

Η Εκεχειρία ήταν σπουδαίο γεγονός, όχι μόνο γιατί σταματούσαν οι πόλεμοι επί δύο έως τρεις μήνες κάθε τέταρτο καλοκαίρι και κατά συνέπεια αποφεύγονταν ο φόνος πολλών Ελλήνων από άλλους Έλληνες, αλλά και γιατί παρέχονταν, σε όσους συγκεντρώνονταν στην Ολυμπία από όλα τα μέρη της κυρώς Ελλάδας και από την Κάτω Ιταλία, τη Σικελία, την Ιωνία, την Αιολία και από παντού όπου υπήρχαν Έλληνες, η ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους και να διαπιστώσουν ότι ήταν ίδιος λαός, με την ίδια γλώσσα, τα ίδια ήθη και έθιμα, την ίδια θρησκεία, τα ίδια συμφέροντα και τις ίδιες απειλές από το εξωτερικό.

Όφειλαν συνεπώς να σταματήσουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις και να ενωθούν. Οι εκάστοτε εκεχειρίες και η ειρήνη που τις συνόδευε αποτελούσαν σαφή ένδειξη του τι θα κέρδιζαν όλες οι ελληνικές πόλεις και όλοι οι Έλληνες από τη μονιμοποίηση των ειρηνικών συνθηκών.

Δεν είναι τυχαίο ότι ενός από τους μεγαλύτερους ρήτορες και φιλοσόφους της αρχαιότητας, ο Γοργίας, μετέβη επανειλημμένως στην Ολυμπία, κατά τη διάρκεια Ολυμπιακών Αγώνων, για να εκφωνήσει πύρινους λόγους κατά της διχόνοιας των Ελλήνων και να τους καλέσει να είναι ενωμένοι εναντίον των ξένων εισβολέων, τονίζοντας:

«Τα μεν κατά βαρβάρων τρόπαια ύμνους απαιτεί,

Τα δε κατά Ελλήνων θρήνους»

που σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει, ότι «οι νίκες κατά των βαρβάρων (των ξένων) πρέπει να επισύρουν ύμνους, ενώ οι νίκες Ελλήνων (κατά Ελλήνων) μόνο θρήνους μπορούν να προκαλέσουν».

Άλλοτε πάλι, ο Γοργίας συμβούλευε πολίτες και πολιτικούς όλων των πόλεων της Ελλάδος να ομονοήσουν («στασιάζουσαν την Ελλάδα ορών Γοργίας, ομονοίας ξύμβουλος εγένετο»).

Με δύο εξέχοντες λόγους του ο Γοργίας ετίμησε και το θεσμό των Ολυμπιακών Αγώνων και τους κατοίκους της Ηλείας για τον σεβασμό που επεδείκνυαν προς αυτούς και προς τους Ολυμπιονίκες.

Είναι φημισμένοι οι λόγοι του Γοργία «Ολυμπικός» και «Εγκώμιον εις Ηλείους».

Στον δρόμο της καθιέρωσης της ειρήνης και της ενότητας των Ελλήνων που χάραξε ο Γοργίας βάδισε και άλλος μεγάλος ρήτορας της αρχαιότητας, ο Λυσίας, με το δικό του «Ολυμπιακό» λόγο που εκφώνησε κατά πάσα πιθανότητα το 388 π.Χ. στην Ολυμπία.

Το ίδιο πρέπει να λεχθεί και για τον Ισοκράτη, μαθητή του Γοργία, ο οποίος εκτός από το υπέρ της ειρήνης και της ενότητας κήρυγμά του («ομόνοια» ονόμαζε την πολιτική και στρατιωτική σύμπραξη των Ελλήνων) προέβη και σε διπλωματικές και πολιτικές ενέργειες για να τις επιτύχει.

Δεν είναι επίσης τυχαίο, ότι ο Θεμιστοκλής, αυτός ο οποίος σε μια φάση του αγώνα κατά των Περσών επέτυχε την ενότητα των Ελλήνων, χάρις στην οποία οι Έλληνες ενίκησαν τους βαρβάρους, μετά τη Σαλαμίνα μετέβη στην Ολυμπία, το 476 π.Χ., όχι για να δρέψει τα χειροκροτήματα και τον θαυμασμό των θεατών από όλη την Ελλάδα, αλλά για να τους τονίσει ότι ο θρίαμβος των Ελλήνων οφείλονταν στην απόφασή τους να ενώσουν τις δυνάμεις τους και ότι για να εξασφαλίσει ο ίδιος την ενότητα αυτή έδωσε την αρχηγία του στόλου στον ναύαρχο Ευρυβιάδη της Σπάρτης, μολονότι οι Αθηναίοι είχαν πολύ ισχυρότερο και μεγαλύτερο ναυτικό. Κατά συνέπεια η ένωση των Ελλήνων ήταν αναγκαία για το μέλλον τους και το μέλλον της Ελλάδας.

Αλλά και αυτός ο νικητής του Μαραθώνα, ο Μιλτιάδης, ο οποίος έτρεψε σε φυγή την πολεμική αρμάδα του Δάτι και του Αρταφέρνη, το 490 π.Χ.,  έστειλε αφιέρωμα στην Ολυμπία το κράνος του, πάνω στο οποίο χάραξε το όνομά του. Το αφιέρωσε στην Ολυμπία και όχι στην προστάτιδα της πόλης του θεά, την Αθηνά, διότι στην Ολυμπία συγκεντρώνονταν χιλιάδες Έλληνες από τα πέρατα του ελληνικού κόσμου με την ελπίδα της παγίωσης της ειρήνης και της επίτευξης της πολιτικής τους ενότητας για την επιτυχή αντιμετώπιση των εχθρών τους και την εξασφάλιση της προόδου και ευημερίας τους.

Στην Ολυμπία προσήλθε το 496 π.Χ. και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος Α΄ για να συμμετάσχει στην 71^η Ολυμπιάδα και που για να το επιτύχει έπρεπε να αποδείξει ότι είναι Έλληνας. Κατέθεσε γι’ αυτό τα επιχειρήματά του στην Ελλανόδικο Επιτροπή, η οποία αποδέχθηκε την ορθότητά τους και από τότε Μακεδόνες αθλητές, μεταξύ των οποίων και βασιλείς, όπως ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππος Β΄ και ο Αρχέλαος του Περδίκκα μετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Ο Φίλιππος Β΄, μάλιστα, μετέσχε σε τρεις Ολυμπιάδες και κέρδισε ισάριθμες νίκες στο τέθριππο. Ενώ σε ανάμνηση των νικών του ανήγειρε στην Ολυμπία το «Φιλιππείον», η περάτωση του οποίου πραγματοποιήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο, ηγέτη του ελληνικού στρατού κατά την εκστρατεία του στην Ασία, στο πλαίσιο της ενότητας ολοκλήρου του Ελληνικού Έθνους («πλην Λακεδαιμονίων») για την κατανίκηση των Περσών.

Αλλά και πολιτικοί ηγέτες από την Κάτω Ιταλία και τη Σικελία όπως ο Γέλων, ο Θήρων και ο Ιέρων και ο Αρκεσίλαος Δ΄, βασιλιάς της Κυρήνης, μετείχαν σε Ολυμπιακούς Αγώνες της εποχής τους όχι για να δρέψουν φήμη και δόξα, αλλά για να τονίσουν την ελληνικότητα των πόλεών τους, διότι μόνο Έλληνες είχαν δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Υπήρξε τέτοια η επιρροή των Ολυμπιακών Αγώνων στη γνωστή Ανθρωπότητα της αρχαιότητας, ώστε ακόμη και επί Ρώμης, αυτοκράτορές της να σπεύδουν να μετάσχουν σ’ αυτούς, ισχυριζόμενοι ενώπιον της Ελλανοδίκου Επιτροπής, στην Ολυμπία, ότι έχουν ρίζα ελληνική και ότι κατά συνέπεια κατάγονται από Έλληνες. Αυτό για να τους επιτραπεί η συμμετοχή στους Αγώνες.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες απετέλεσαν έτσι ένα από τα πολιτιστικά εκείνα μέσα, πέραν της Ελληνικής Γραμματείας και της Ελληνικής Τέχνης, με τα οποία οι κατακτηθέντες από τους Ρωμαίους Έλληνες κατέκτησαν τελικά τους κατακτητές τους, για να επιβεβαιωθεί η σχετική ρήση του Οράτιου.

Πέραν αυτών όμως, η Ολυμπία υπήρξε άμβωνας ευαγγελισμού της συμφιλίωσης και ενότητας των Ελλήνων, αλλά και στάδιο ανάδειξης αρετών, όπως το «ευ αγωνίζεσθαι» και της επιβράβευσης του νικητή με «κότινον» ελαίας και όχι με χρήματα.

Όταν τον Αύγουστο του 480 π.Χ. ο Ξέρξης, κατά την κάθοδό του στη Ελλάδα είδε τους Έλληνες να σπεύδουν προς νότο και πληροφορήθηκε από τον Δημάρατο ότι κατευθύνονταν στην Ολυμπία για να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες εξεπλάγη για την περιφρόνησή τους προς την απειλή που ο ίδιος αντιπροσώπευε γι’ αυτούς.

Και όταν μερικούς μήνες αργότερα ο Μαρδόνιος, γαμπρός του Ξέρξη, που παρέμεινε στην Ελλάδα για να δώσει την ύστατη μάχη στις Πλαταιές, είπε στους συνεργάτες του ότι οι Έλληνες δεν αγωνίζονται για τα χρήματα αλλά για ένα κλάδο ελαίας, ένας από αυτούς, απευθυνόμενος στον Πέρση αρχιστράτηγο παρατήρησε:

«Βαβαί Μαρδόνιε, ποίους επ’ άνδρας ήγαγες μαχησομένους٠οι τον αγώνα ποιούνται ου περί χρημάτων, αλλά περί αρετής».

«Αλοίμονό μας Μαρδόνιε, εναντίον ποίων ανδρών μας έφερες να πολεμήσουμε. Αυτοί αγωνίζονται όχι για χρήματα, αλλά για την αρετή».

Η αρετή αυτή για την οποία αγωνίζονταν οι αρχαίοι μας πρόγονοι είναι προφανές ότι διακατέχει και τους οργανωτές της αποψινής συνεδρίας, που σκοπό έχει την αναβίωση ορισμένων τελετών που πραγματοποιούνταν στην αρχαία Ολυμπία κατά την πραγματοποίηση σ’ αυτήν των Ολυμπιακών Αγώνων.

Τους εύχομαι, εκ βάθους καρδίας, καλή επιτυχία στο έργο τους, που για να τελεσφορήσει απαιτείται η συμπαράσταση όλων μας.

Νίκος Αγριαντώνης: Η οικοτουριστική διαδρομή Ήλιδας – Ολυμπίας θα ενισχύσει την ανάπτυξη στην περιοχή

Ομιλία κ. Νίκου Αγριαντώνη  [για τη μελέτη των: Νίκου Αγριαντώνη (αρχιτέκτονα ΕΟΤ,  τ. προέδρου ελληνικού τμήματος ICOMOS) και της κας Σμαράγδας Αγγελίδου (αρχαιολόγου)] ΗΛΙΔΑ – ΟΛΥΜΠΙΑ: Η διαδρομή της Εκεχειρίας
Στο πλαίσιο του προγράμματος οικοτουριστικών διαδρομών στην Ελλάδα, που μελέτησε και πραγματοποίησε ο ΕΟΤ, επέλεξε στην Ηλεία να συνδέσει την Αρχαία πόλη της Ήλιδας, με το ιερό της Αρχαίας Ολυμπίας.
Η διαδρομή αυτή που απευθύνεται σε επισκέπτες, Έλληνες και αλλοδαπούς, έχει μεγάλη ζήτηση δεδομένου του υψηλού ενδιαφέροντος που έχει, τόσο η Αρχαία Ήλιδας –με τον αρχαιολογικό της χώρο- όσο και η Ολυμπία, με όλη την ιστορία που σέρνει πίσω της, γνωστή σε όλο τον πλανήτη και με ό,τι αυτή συμβολίζει.
Αυτή η πορεία θα περπατιέται καθημερινά από εκατοντάδες επισκέπτες, ενώ προβλέπεται η δυνατότητα να πραγματοποιείται με ποδήλατο ή με αυτοκίνητο. Τα περίπου 40 χιλιόμετρα που χωρίζουν την Ήλιδα από την Ολυμπία απαιτούν 15 ώρες πεζοπορίας ή 3 ½ ώρες με ποδήλατο ή 1 ½ με αυτοκίνητο.
Η διαδρομή διέρχεται από ελαιώνες, καλλιεργήσιμη γη και από δασικές εκτάσεις, ιδιαίτερα όμορφες κάτι που προσφέρει άφθονα η γη της Ηλείας.
Μια τέτοια οικοτουριστική πορεία, πολύωρη και κουραστική, χρειάζεται να εξοπλιστεί με χώρους εστίασης, καθώς και με ξενώνες φιλοξενίας για ύπνο. Αυτοί θα κατασκευαστούν από την ιδιωτική πρωτοβουλία, βοηθούμενοι και εντασσόμενοι στον αναπτυξιακό νόμο, με προτεραιότητα.
Προσπάθεια του ΕΟΤ είναι η διαδρομή που προτείνεται να μην είναιι μία και μοναδική. Να αποκτήσει δηλαδή σε δεύτερη φάση και άλλες παράλληλες διαδρομές, ώστε στο τέλος να δημιουργηθεί ένα πλέγμα και μία δέσμη τέτοιων πορειών που θα περνά από πολλούς οικισμούς.
Η αρχική πρόταση διέρχεται από 12 οικισμούς όπως βλέπετε και στο χάρτη.
Θέλουμε να τονίσουμε ότι θα πρέπει να δούμε τις οικοτουριστικές διαδρομές σαν μία διαδικασία εξέλιξης, σταδιακής ανάπτυξης με όλες τις δυσκολίες, στο κτίσιμο της δέσμης των παράλληλων διαδρομών, που θα γίνει δυνατόν να αναπτύξουν όλη την ευρύτερη περιοχή.
Σήμερα η πρόταση του ΕΟΤ για την Ήλιδα – Ολυμπία είναι απόλυτα ώριμη να πραγματοποιηθεί. Ένα τόσο σύνθετο έργο απαιτεί το συντονισμό πολλών φορέων δασαρχείο, αρχαιολογική υπηρεσία, πολεοδομία, περιφέρεια, δήμους κλπ. και δυσκολεύει τη γρήγορη ολοκλήρωσή του, γι’ αυτό και πρέεπι να υποστηριχθεί από όλους τους οικισμούς της περιοχής, επειδή όλοι θα ευεργετηθούν από αυτό.
Η περιοχή Ήλιδας – Ολυμπίας έχει σήμερα ανισομερή ανάπτυξη. Έχει τις παραθαλάσσιες ζώνες με τα μεγάλα ξενοδοχεία, αλλά και τις ημιορεινές ζώνες με χαμηλές δραστηριότητες. Σε τέτοιες συνθήκες οι μικροπολιτικές διαμάχες δυσκολεύουν τα έργα αλλά και την ταχύτητά τους.
Την ίδια στιγμή πρέπει να καταγράψουμε την ατολμία του κράτους να επενδύσει στην περιοχή. Η αρχαιολογική ανασκαφή στην Ήλιδα έχει ατονίσει, αλλά και στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας δεν έχει προχωρήσει η διαδικασία αναστήλωσης. Παράλληλα δε θα πρέπει να μη ξεχάσουμε την περιορισμένη υποστήριξη στην υποδομή του λιμανιού του Κατακόλου, απαραίτητη για την υποδοχή των κρουαζιεροπλοίων, ενώ οι μελέτες του ΕΟΤ έχουν ωριμάσει για την δημοπράτηση του έργου.
Εδώ θα πρέπει να αξιολογήσουμε στα αρνητικά την μη ενσωμάτωσει του γιγαντιαίου Αεροδρομίου της Ανδραβίδας στην οικονομία της περιοχής, που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Ήλιδα. Το «άνοιγμα» του αεροδρομίου στην πολιτική αεροπορία, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του λιμανιού του Κατακόλου θα βαρύνει θετικά στην γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής.
Η δημιουργία της οικοτουριστικής διαδρομής Ήλιδας – Ολυμπίας θα ανεβάσει μαζί με τα παραπάνω την ποιότητα που θα προσφέρει η περιοχή στους επισκέπτες.
Για όλους αυτούς τους λόγους το κράτος θα πρέπει να επενδύσει εδώ στην περιοχή με τόσο πολλά και σοβαρά συγκριτικά πλεονεκτήματα!

Στα χέρια μας η δημιουργία του Δρόμου της Εκεχειρίας

-  Ομιλία της προέδρου της Πολιτείας Ήλιδας Ολυμπίας κας Σοφίας Χίντζιου Κοντογιάννη:

Κυρίες και κύροι, εκλεκτοί προσκεκλημένοι, θέλω να σας ευχαριστήσω για την εδώ παρουσία σας, η οποία υποδηλώνει τη συμμετοχή σας σε μια προσπάθεια που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια ο Όμιλος Ηλείων για τον Πολιτισμό και την Ανάπτυξη "Πολιτεία Ήλιδας Ολυμπίας", και πρόσφατα μαζί με τη Συμπολιτεία Ολυμπίας, και έχει ως στόχο να προβάλλουμε τον τόπο μας, και να του δώσουμε ευκαιρίες για πρόοδο και ανάπτυξη.
Γνωρίζουμε καλά ότι οι αποφάσεις που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της Ηλείας ανήκουν στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
Γνωρίζουμε, όμως, επίσης πολύ καλά ότι αν εμείς οι άνθρωποι που ζούμε σε αυτόν τον τόπο, τον αγαπάμε και τον πονάμε, δεν ασκήσουμε πιέσεις τότε τίποτε δεν θα γίνει και τίποτα δεν θα επιτύχουμε.
Ζούμε σε έναν τόπο στον οποίο ο Θεός απλόχερα χάρισε μοναδικό φυσικό κάλλος. Ζούμε σε μία περιοχή που οι πρόγονοί μας ανέπτυξαν έναν μοναδικό πολιτισμό που αντάξιός του δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο.
Θα είναι άδικο αν και εμείς ακολουθήσουμε τη μοιρολατρική τακτική του "ωχ αδελφισμού" και του "δεν βαριέσαι" και δεν αξιοποιήσουμε τα δώρα του Θεού και την κληρονομιά των προγόνων μας.
Σήμερα, για άλλη μία φορά δίνουμε έμφαση στο Μονοπάτι που συνέδεε την Αρχαία Ήλιδα με την Αρχαία Ολυμπία από εδώ από την Αμαλιάδα, γιατί έφτασε η στιγμή να αναβιώσει ο δρόμος αυτός. Έφτασε η ώρα να συνδεθεί η Ήλιδα η διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων με το Ιερό της Ολυμπίας όπου τελούντο οι αγώνες και να συμβολίσει την κοινή προσπάθεια όλων των Ηλείων για αξιοποίηση κάθε γωνιάς της ιερής αυτής γης, που γέννησε την ιστορία, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και παναθρώπινες αξίες όπως αυτή του "ευ αγωνίζεσθαι" αλλά και της Εκεχειρίας.
Στόχος μας είναι μέσω της προβολής της πρότασης για αναβίωση του μονοπατιού, να βοηθήσουμε στην ένταξη του έργου στο Leader και την ενίσχυση ανάπτυξης μιας περιοχής, όπως η ημιορεινή Ηλεία, που δεν έχει τα πλεονεκτήματα της πεδινής ο οποία βρέχεται από τα καταβάλανα νερά του Ιονίου Πελάγους.
Το έργο στοχεύει:

-        Στην οργάνωση και ανάπτυξη του οικιστικού περιβάλλοντος, στην ανάπτυξη και στη βελτίωση των παρεχομενων υπηρεσιών στους οικισμούς που περιλαμβάνονται στο δίκτυο των ορεινών διαδρομών.

-        Στην προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος κατά μήκος του δικτύου των διαδρομών.

-        Στη συντονισμένη εφαρμογή προγραμμάτων τουρισμού, με την αξιοποίηση διαφόρων κατηγοριών όπως: αγροτουρισμου, αθλητισμού και οικολογικού τουρισμού.

-        Στην υποστήριξη των παραδοσιακών καλλιεργειών και των προϊόντων της περιοχής.

-        Στην ανάδειξη των λαογραφικών στοιχείων της περιοχής.

-        Στην εξασφάλιση της συμμετοχής των γειτονικών κοινοτήτων στις λειτουργίες και στις δράσεις κατά μήκος του δικτύου των διαδρομών.με προφανή οικονομικά οφεέλη και συμβολή του έργου στην γενικότερη ανάπτυξη του νομού.

Για την προώθηση της προσπάθειας που κάνουμε έχουμε ζητήσει τη συμβολή των εκλεκτών ομιλητών μας.
Μα πιο πολύ στην προώθηση της πρότασης ζητούμε τη συμβολη του πολιτικού κόσμου και του λαού της Ηλείας. Γιατί μόνο εάν είμαστε ενωμένοι, όλοι, πέρα και πάνω από κομματικές γραμμές θα μπορέσουμε να επιτύχουμε το στόχο μας.

Κ. Καλέντης: Στροφή στις ήπιες μορφές τουρισμού

- Ομιλία του αντιπροέδρου της Συμπολιτείας Ολυμπίας

Η τουριστική κίνηση διεθνώς έχει ήδη αρχίσει να εμφανίζει μία ποιοτική διαφοροποίηση και να στρέφεται σε ήπιες μορφές τουρισμού. Οι αρνητικές επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού είναι πλέον διαπιστωμένες και αποδεκτές σε κοινωνικό, περιβαντολογικό και πολιτισμικό επίπεδο.

Από την άλλη πλευρά οι κύριοι άξονες του ήπιου τουρισμού είναι ο πολιτισμός, ο άνθρωπος, και το περιβάλλον.  Στην χώρα μας ο ήπιος τουρισμός αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.  Προσδιορίζεται από την φύση της αγροτικής κοινωνίας και την κοινωνικότητα αλλά και στην συμμετοχή των δραστηριοτήτων της περιφέρειας. 

Ο επισκέπτης συχνάζει σε καφενεία, γνωρίζει την τοπική γαστρονομία, συμμετέχει στις παραδοσιακές γιορτές, και προσπαθεί να ενσωματωθεί στον κοινωνικό ιστό της αυθεντικής υπαίθρου.  Επομένως η συμβολή του ήπιου τουρισμού έχει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά.

Η κοινωνική συμβολή: Αίρεται η απομόνωση του ορεινού σκέλους και έτσι συγκρατείται και ο αγροτικός πληθυσμός στην ύπαιθρο. Επίσης ενθαρρύνεται η επιστροφή των νεων που αναγκαστικά μετακινήθηκαν στα αστικά κέντρα για εύρεση εργασίας.

Η οικονομική συμβολή: Αξιοποιείται έμπρακτα το ενδογενές δυναμικό του νομού σε όλα τα επίπεδα, και παρέχεται η δυνατότητα ενασχόλησης στον Τουριστικό τομέα, την εμπορία, την προώθηση και εξαγωγή αυθεντικών τοπικών προΙόντων με ονομασία προέλευσης, και με την αναβιώση παραδοσιακών μορφών απασχόλησης που τείνουν να εξαφανιστούν (χειροτεχνία – οικοτεχνία).  Αναβαθμίζεται συνολικά η εισροή συναλλάγματος στην περιοχή από εναλλακτικές δραστηριότητες.

Περιβαντολογική συμβολή: Διατηρείται η οικολογική ισορροπία, καθώς δεν ασκούνται ασφυκτικές πιέσεις στην φέρουσα ικανότητα των περιοχών. Επίσης συντελείται η ανάδειξη εκείνων των στοιχείων που διατελούνται από ειδικό καθεστώς προστασίας.

Πολιτιστική συμβολή: Ο ήπιος τουρισμός μετατρέπει τον ταξιδιώτη σε περιηγητή. Συμβάλει στην αξιοποίηση των Ελληνικών πόρων όπως είναι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, η παράδοση, η καθημερινή ζωή στα χωριά, η αυθεντικότητα, η ποιότητα στις διατροφικές συνήθειες κ.α.

Το απαράμιλλο πλεονέκτημα του νομού Ηλείας έναντι των άλλων ανταγωνιστικών προορισμών, είναι η ανακάλυψη ενός απίστευτου φυσικού πλούτου, και μιας περήφανης πολιτιστικής κληρονομιάς η οποία δεν αντιγράφεται. Η ήπια μορφή τουρισμού επιπλέον προωθεί την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και ενισχύει την διατήρηση του κοινωνικού ιστού, που τόσο έχει πληγωθεί από την παρατεταμένη ύφεση.

Ειδικότερα, η Συμπολιτία Ολυμπίας στοχεύει στην προώθηση του γνήσιου Ολυμπιακού Ιδεώδους ως βασικό πρότυπο.

Κύριο ζητούμενο κατά προτεραιότητα, είναι η ανάδειξη και η χάραξη του ορεινού μονοπατιού στο οποίο αναφέρεται ο Παυσανίας, και  που εξυπηρετούσε την επικοινωνία μεταξύ της Αρχαίας Ήλιδας και Αρχαίας Ολυμπίας.  Δεν ήταν μόνο οι δύο σημαντικότεροι «τόποι» της αρχαίας Ηλείας, αλλά η Αρχαία Ήλιδα ήταν η πόλη που διοργάνωνε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα βασικά επιδιωκόμενα αποτελέσματα των αρχικών δράσεων όπως το μονοπάτι της εκεχειρίας είναι τα εξής:

1. Ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων, των μνημείων αλλά και των ιστορικών τόπων της ευρύτερης περιοχής.
2. Προστασία, και οργανωμένη αποκατάσταση οικοσυστημάτων και περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλους.
3. Ανάδειξη λαογραφικών στοιχείων, αλλά και την αρχιτεκτονική της ορεινής περιοχής.
4. Ανάδειξη του θεσμού της εκεχειρίας, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα ολυμπιακά ιδεώδη.
5. Συμμετοχή των κατοίκων σε στοχευμένες δράσεις με προφανή οικονομικά οφέλη.
6. Αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της ορεινής Ηλείας, με ιδιαίτερη έμφαση στον πολιτιστικό και αρχαιολογικό τουρισμό που εδράζεται στην τεράστια δυναμική, ενός μάλλον αναξιοποίητου πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής.

Η μελέτη που αναμένεται να κατατεθεί, αποτελεί μία ολοκληρωμένη πρόταση ανάπτυξης όλης της περιοχής από όπου διέρχεται το μονοπάτι, το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε πρότυπο και συστηματικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στηριγμένο στο περιβάλλον και την πολιστική κληρονομιά μας.

Για αυτό τον σκοπό ζητούμε να κινητοποιηθούν οι παραγωγικές, πολιτισμικές και αναπτυξιακές δυνάμεις της περιφέρειας προς αυτή την κατεύθυνση, και να συμβάλουν δυναμικά στην αειφόρο οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του νομού Ηλείας.  Εύχομαι καλή επιτυχία στην ημερίδα και αναμένουμε να ακούσουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους εκλεκτούς ομιλητές μας, τον κύριο Αγριαντώνη, την κυρία Καμηλάκη, τον κύριο Ανδριόπουλο και τον κύριο Κελαϊδίτη.

Σας ευχαριστώ πολύ».

Αντιπεριφερειάρχης: Η Ολυμπία ενσωματώνει οικουμενικές αξίες

Ο Αντιπεριφερειάρχης Ηλείας κ. Γ. Γεωργιόπουλος, αφού χαιρέτισε την εκδήλωση εκ μέρους του περιφερειάρχη κ. Απ. Κατσιφάρα, θυμήθηκε όταν ήταν νέος ότι περνούσε ώρες στην Ιερά Άλτι και ότι μερικές φορές άκουγε την πομπή να έρχεται και να εισέρχεται στην ιερά Άλτι από τη Δυτική Πύλη. Η ιερά Πομπή που ξεκινούσε από την Ήλιδα και σταματούσε στην Πηγή Πιέρα και στα Λέτρινα για πάνω από 1100 χρόνια συνέδεε αυτές τις δύο πόλεις.  Δυστυχώς η αναβίωση των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων δεν έθεσε την Ήλιδα στο προσκήνιο. Αυτή η πρωτοβουλία νομίζω ότι είναι η αρχή για να ξαναπάρει η Ήλιδα το ρόλο που της ανήκει. Κάτι που πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα είναι ότι η Ολυμπία ενσωματώνει διαχρονικά οικουμενικές αξίες. Οτιδήποτε αναζητήσουμε να πάρουμε ως προστιθέμενη αξία μέσω του πολιτισμου, των αξιών της, στο σήμερα και στο τουριστικό μας προϊόν πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή χωρίς να βεβηλώνονται και να προσβάλλονται αυτές οι αξίες. Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι στις προθέσεις των διοργανωτών αλλά και όλων μας αυτό θα τηρηθεί. Έδωσε τη διαβεβαίωση ότι η περιφέρεια θα βοηθήσει αυτό το εγχείρημα και ευχήθηκε καλή επιτυχία.

Δήμαρχος Ήλιδας: Ο δρόμος της Εκεχειρίας μπορεί να αποτελέσει πόλο ανάπτυξης για την Ηλεία

Ο Δήμαρχος Ήλιδας κ Χρήστος Χριστοδουλόπουλος  αφού καλωσόρισε τους προσκεκλημένους στο δήμο Ήλιδας τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «Με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενούμε και στηρίζουμε τη σημερινή εκδήλωση των συλλόγων για την αναβίωση του Μονοπατιού όπως την περιγράφει ο Παυσανίας.
Η ιστορία της περιοχής μας είναι τεράστια καθώς ο τόπος της αρχαίας Ήλιδας αποτελούσε σημείο εξέχουσας σημασίας κατά την αρχαιότητα.
Η Αρχαία Ήλιδα και η ευρύτερη περιοχή μπορεί  και πρέπει να αποτελέσει έναν από τους πυλώνες ανάπτυξης του δήμου μας και της Ηλείας. Γι’ αυτό θα πρέπει στο αμέσως επόμενο διάστημα να επικοινωνήσουμε όλη αυτή τη μεγάλη και λαμπρή ιστορία του τόπου στο ευρύ κοινό, γιατί δεν είναι ευρέως γνωστό ότι από εδώ ξεκινούσαν οι ολυμπιακοί αγώνες και ότι από εδώ στη δική μας Πύλο, από την Αρμάτοβα οι ξένοι που θα συμμετείχαν στους αγώνες παρέδιδαν τα όπλα τους σεβόμενοι την Εκεχειρία. Δεν είναι επίσης γνωστό ότι λειτουργεί και σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο, όπως επίσης λιγότεροι είναι και αυτοί που γνωρίζουν πως υπήρχε το αρχαίο μονοπάτι που συνέδεε την Αρχαία Ήλιδα με την Αρχαία Ολυμπία. Στόχος μας αποτελεί η ανάδειξη του δήμου μας και του νομού γενικότερα.
Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η στήριξη από μέρους μας της εκδήλωσης αλλά και της υλοποίησης του έργου που θα αναδεικνύει αυτό το αρχαίο μονοπάτι. Το μονοπάτι της Εκεχειρίας. Αν αναλογισθεί κανείς ότι από τις έρευνες προκύπτει πολυπληθής προσέλευση περιπατητών που θα διαβαίνουν το μονοπάτι μπορεί να διαπιστώσει το τεράστιο οικονομικό -και όχι μόνο όφελος-  που θα αποκομίσουν οι περιοχές από τις οποίες θα διέρχεται. Η υλοποίηση του έργου θα πραγματοποιηθεί δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη στον ποτιλισμό στον οικοτουρισμό αλλλά και προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος. Η συνεργασία των δύο περιοχών Ήλιδας και Ολυμπίας πρέπει να εντατικοποιηθεί  για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση αυτού του μοχλού ανάνδειξης της περιοχής. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε κάθε προσπάθεια που μπορεί να έχει αθροιστική συνεισφορά στο δικό μας σχέδιο και προγραμματισμό αναβάθμησης του τόπου.
Ο Δήμαρχος Ήλιδας συνεχάρη τις διοικήσεις των δυο οργανισμών για την πρωτοβουλία της διοργάνωση της εκδήλωσης και κατέληξε λέγοντας: «Εγώ προσωπικά και ο δήμος μας θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μη χάσουμε ούτε λεπτό παραπάνω υλοποιώντας κάθε πρόταση που μπορεί να προσφέρει στον τόπο μας».

Ο λαϊκός πολιτισμός, μοχλός ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας

Κατερίνα Πολυμέρου-Καμηλάκη (τ. διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών)

Ο πολιτισμός είναι η ταυτότητά μας, ένα σύνολο αξιών στο οποίο βασίζεται η ζωή μας και ένα πλαίσιο αναφοράς για τις δράσεις μας.  Ελπίζω να μπορεί να ακούγεται και να έχει αντίκρυσμα αυτή η απλή διαπίστωση. Έτσι η διατήρηση των τοπικών, εθνικών και περιφερειακών φυσικών - πολιτιστικών πόρων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας σωστής κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Η υλική κληρονομιά, δυστυχώς κεφάλαιο δαπανημένο ανώφελα, είναι  πολύτιμη για την αισθητική της και τις συμβολικές αξίες που διαχρονικά μεταφέρει. Το ίδιο συνέβη και με την άυλη πολιτισμική κληρονομιά, όπως τα πανηγύρια, οι παραδοσιακές καλλιέργειες και τεχνικές, οι διατροφικές συνήθειες, οι παραδόσεις, τα τραγούδια, τα δρώμενα  κ.ά κ.ά., που βρίσκονται εδώ και πολλές δεκαετίες σε αποδρομή.

Tα τελευταία χρόνια η προστασία της παραδοσιακής γνώσης και των πολιτισμικών εκφράσεων έχουν κινήσει ευρέως την διεθνή  προσοχή. Θα έχετε πληροφορηθεί για την προστατευόμενη με Σύμβαση, στο πλαίσιο της UNESCO, από το 2006 Άυλη πολιτισμική κληρονομιά. Η Σύμβαση που η Ελλάδα ενεργοποίησε πολύ πρόσφατα [η ειδική επιτροπή της οποίας είμαι μέλος, έχει  δημιουργηθεί μόλις το 2012, επί υπουργίας Τζαβάρα, ο οποίος  είναι ο μόνος που την ανέσυρε από τα αζήτητα του ΥΠΠΟ, όπου και επέστρεψε μετά την αποχώρησή του] έχει ως κύριο στόχο να διασώσει, να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο και να εξασφαλίσει τη διεθνή συνεργασία και βοήθεια  για την Άυλη πολιτισμική κληρονομιά. H σύμβαση σήμερα αριθμεί περισσότερα από 100 μέλη-κράτη .

 Όσον αφορά στην προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς η Σύμβαση διευκρινίζει: «Οι λαοί έχουν το δικαίωμα να διατηρούν, να ελέγχουν, να προστατεύουν και να αναπτύσσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά, την παραδοσιακή γνώση και τις παραδοσιακές πολιτιστικές εκφράσεις, καθώς και τις εκφάνσεις των επιστημών τους, τεχνολογιών και των πολιτισμών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων και των γενετικών πόρων, δηλαδή των σπόρων, των φαρμάκων, της γνώσης των ιδιοτήτων της πανίδας και της χλωρίδας, των προφορικών παραδόσεων, της λογοτεχνίας, των σχεδίων-προτύπων, των αγωνισμάτων και παραδοσιακών παιχνιδιών και των οπτικών και παραστατικών τεχνών. Έχουν επίσης το δικαίωμα να διατηρήσουν τον έλεγχο, την προστασία και την ανάπτυξη της πνευματικής ιδιοκτη-σίας τους επί των εν λόγω πολιτιστικών αγαθών της πολιτιστικής κληρονομιάς, της παραδοσιακής γνώσης, και των παραδοσιακών πολιτιστικών εκδηλώσεων.

            Τα  συμβαλλόμενα κράτη (η Ελλάδα είναι ένα από αυτά) υιοθετούν μέτρα για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων των αυτόχθονων πληθυσμών που σχετίζονται με την παραγωγή τους, η οποία συχνά στηρίζεται στην  πολιτισμική κληρονομιά και τις παραδοσιακές γνώσεις.

Με δεδομένο ότι η Άυλη Πολιτισμική Κληρονομιά «μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, αναδημιουργείται συνεχώς από τις κοινότητες και τις ομάδες σε συνάρτηση με το περιβάλλον τους, την αλληλεπίδραση τους με τη φύση και την ιστορία τους, και τους παρέχει μία αίσθηση ταυτότητας και συνέχειας, συμβάλλοντας έτσι στην προώθηση του σεβασμού της πολιτιστικής πολυμορφίας και της ανθρώπινης δημιουργικότητας». Η διαφύλαξη, ως πολιτική διαχείρισης, διαφοροποιείται από την έννοια της προστασίας, αφού έχει ως βασικό στόχο τη διασφάλιση της συνέχειας, τον προσδιορισμό, την τεκμηρίωση, την έρευνα, τη συντήρηση και ανάδειξη ενός στοιχείου μέσα από την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου δυνατού τμήματος της κοινωνίας.

Η Ηλεία στο Εθνικό Ευρετήριο για την άυλη πολιτισμική κληρονομιά, που έχει συντάξει το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, και έχει καταθέσει στην Εθνική Επιτροπή για την ΑΠΚ (2013) περιλαμβάνεται με 4 θέματα:

1.1.1.   Λεχαινά: Αποκριάτικα δρώμενα

1.1.1.   Ζαχάρω: Λαϊκή ιατρική, ιαματικά λουτρά

1.1.2.   Το Χλεμούτσι: Παραδόσεις

           Η Ολυμπιακή ιδέα

Αφ' ενός η άυλη πολιτισμική κληρονομιά και αφ' ετέρου ένας παρεμφερής, προϋ-πάρχων και ελάχιστα αξιοποιημένος μοχλός ανάπτυξης με πολιτιστικό περιεχόμενο: τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Η έννοια της τοπικότητας, η αυθεντική έκφραση της οποίας ενσωματώνει το φυσικό περιβάλλον, τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, τους ιστορικούς κοινωνικούς δεσμούς και τις συλλογικές συμπεριφορές, θεωρείται εξ ορισμού, σύμφωνα με τους κανονισμούς, βασική παράμετρος στη διαμόρφωση  του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) καθώς και των Προϊόντων Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 Το σκεπτικό της «ονομασίας γεωγραφικής προέλευσης» αναφέρεται σε ένα πνευματικό δικαίωμα που αναγνωρίζεται από την νομοθεσία ορισμένων χωρών και διεθνών οργανισμών. Αυτό ταυτίζει και προστατεύει προϊόντα που παράγονται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και των οποίων τα χαρακτηριστικά και η φήμη έχει συνδεθεί με την τοπική τους προέλευση.          

Αυτή η ταυτότητα γεωγραφικής ένδειξης, η τοπικότητα, είναι μια σύνθεση, αποτέλεσμα του κλίματος, του εδάφους και της βιοποικιλότητας σε συνάρτηση με τις παραδοσιακές γνώσεις, τις τεχνικές και τις δεξιότητες των παραγωγών, καθώς και τις χρήσεις σε διάφορες περιστάσεις της καθημερινής ζωής στον κύκλο του χρόνου. Το φυσικό περιβάλλον και το πολιτισμικό κεφάλαιο σε αρμονική συνεργασία.

Λάδι Ηλείας

Το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο που παράγεται από τις ποικιλίες της ελιάς κολυρέϊκη και κορωνέϊκη και δημιουργεί έντονα την εντύπωση ότι είναι φυσικός χυμός φρέσκου ή καλής ποιότητας φυσιολογικά ώριμου ελαιόκαρπου. Έχει χρώμα λαμπερό, ανοιχτό κιτρινοπράσινο, παχειά υφή, φρουτώδη γεύση και καθαρή οσμή. Το ελαιόλαδο αυτό θεωρείται ως ένα από τα αρχαιότερα της Ελλάδας. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική ιστορία από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, που έγιναν τον 5ο αιώνα π.Χ. οι ολυμπιονίκες έπαιρναν για έπαθλο κλαδί της ελιάς (κότινος) από τα ελαιόδενδρα της περιοχής. Καταναλώνεται ωμό (σαλάτες) ή μαγειρεμένο σε όλα σχεδόν τα φαγητά της ελληνικής κουζίνας. Η συλλογή του ελαιόκαρπου γίνεται στα μέσα φθινοπώρου και η μεταφορά του πραγματοποιείται σε πλαστικά δοχεία  των 30-50 κιλών. Η επεξεργασία του γίνεται εντός τριών ημερών σε κλασικά ή φυγοκεντρικά ελαιοτριβεία. Στην περιοχή λειτουργούν 2 ελαιοτριβεία της Ενωσης.

Η Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας- Ολυμπίας έχει υποβάλει αίτηση στο Υπουργείο Γεωργίας για αναγνώριση του ελαιόλαδου, ως Προϊόντος Γεωγραφικής Ενδειξης (ΠΓΕ) με βάση τον Καν. ΕΟΚ 2081/92

Σταφίδα Ηλείας

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 510/2006 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ«ΣΤΑΦΙΔΑ ΗΛΕΙΑΣ» (STAFIDA ILIAS). Αριθ. ΕΚ: EL-PGI-0005-0707-27.06.2008 ΠΓΕ ( X ) ΠΟΠ ( )

Η «Σταφίδα Ηλείας», ποικιλία Κορινθιακής Σταφίδας, προέρχεται από ρώγες μαύρων σταφυλιών του είδους Vitis Vinifera, οι οποίες έχουν υποστεί φυσική αποξήρανση στον ήλιο ή στη σκιά. Τα χαρακτηριστικά της σταφίδας Ηλείας που την κάνουν να ξεχωρίζει από τις άλλες σταφίδες περιγράφονται παρακάτω:

— Η λίγο πιο στρογγυλή, ομοιόμορφη ρώγα της και το ιδιαίτερα μαύρο χρώμα της.

— Η υψηλότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα και τρυγικό οξύ. Συγκεκριμένα η ελάχιστη περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι 70 %, ενώ η ελάχιστη περιεκτικότητα σε τρυγικό οξύ είναι 1,69 %. Τα ποσοστά σακχάρων και τρυγικού οξέος μπορεί να είναι και μεγαλύτερα ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.(EL C 233/20 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28.8.2010)

Η οριοθετημένη γεωγραφικά περιοχή, εντός της οποίας παράγεται η «Σταφίδα Ηλείας», περιλαμβάνει το Νομό Ηλείας ο οποίος ανήκει στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδος, στο γεωγραφικό Διαμέρισμα της Πελοποννήσου καταλαμβάνοντας έκταση 2 618 km 2 .

Με αρωγό το γόνιμο υπέδαφος και τις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες, οι παραγωγοί στην Ηλεία παράγουν ένα προϊόν μοναδικής ποιότητας. Σύμφωνα με εδαφολογικές αναλύσεις στις περιοχές του Νομού Ηλείας προκύπτει πως τόσο το έδαφος όσο και το υπέδαφος της περιοχής, είναι πλούσια σε χούμο το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη και παραγωγή της σταφίδας Ηλείας. Επίσης είναι ιδιαίτερα πλούσια σε κάλιο ο ρόλος του οποίου είναι καθοριστικός για την καλλιέργεια της σταφίδας αφού από τα κύρια θρεπτικά συστατικά το κάλιο χρησιμοποιείται από το αμπέλι σε ποσότητες μεγαλύτερες ακόμα και από το άζωτο. Το γεγονός αυτό ευνοεί την γλυκειά γεύση της Σταφίδας Ηλείας (είναι γνωστό ότι η σχετική έλλειψη καλίου επηρεάζει την ποιότητα της παραγωγής αφού παράγονται άγλυκα και πράσινα σταφύλια).

Επίσης στην οριοθετημένη περιοχή του νομού Ηλείας επικρατούν καιρικές συνθήκες που ευνοούν την ωρίμανση και κατ’ επέκταση την συγκομιδή της σταφίδας Ηλείας η οποία πραγματοποιείται ενωρίτερα (Αύγουστο) σε σχέση με άλλες σταφιδοπαραγωγικές περιοχές. Συγκεκριμένα, οι χαμηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού (μέσος όρος 24 βαθμοί κελσίου) και η χαμηλή σχετική υγρασία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (κατά μέσο όρο 73 %) επιταχύνουν την ωρίμανση των καρπών. Επιπλέον οι ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες του Νομού Ηλείας (χαμηλή σχετική υγρασία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες) αποτρέπουν την ανάπτυξη σημαντικών ασθενειών της σταφίδας όπως ο περονόσπορος.

Τέλος, πολύ σημαντικό ρόλο στην ποιότητα που έχει αποκτήσει το προϊόν είναι οι ιδιαίτερες καλλιεργητικές και μετασυλλεκτικές τεχνικές που εφαρμόζουν οι σταφιδοπαραγωγοί του νομού Ηλείας και οι οποίες βασίζονται σε γνώση και εμπειρία πολλών ετών. Συγκεκριμένα, τόσο η ξήρανση με απευθείας έκθεση του καρπού στον ήλιο, όσο και η ξήρανση υπό σκιά, αποτελούν φυσικές μεθόδους αποξήρανσης καθώς κανένα τεχνικό και μηχανικό μέσο δεν επεμβαίνει προκειμένου να ξεκινήσει ή να επιταχυνθεί η διαδικασία ξήρανσης. Και στις δύο περιπτώσεις το άδειασμα των σταφυλιών γίνεται με προσοχή για να μην σπάζουν οι ρώγες του σταφυλιού. Η αποξήρανση της «Σταφίδας Ηλείας» πραγματοποιείται χωρίς προηγούμενη εμβάπτιση σε αλκαλικά διαλύματα.(EL 28.8.2010 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 233/21). Η διαδικασία της αποξήρανσης της σταφίδας Ηλείας στο νομό Ηλείας επιτυγχάνεται με δύο και μόνο τρόπους:

1) Απευθείας έκθεση του συγκομιζόμενου καρπού στον ήλιο πάνω σε ειδικά διαμορφωμένες επιφάνειες γνωστές και ως αλώνια (επικλινείς επιφάνειες και από τις δύο μεριές με μια κορυφή και με κενά ανάμεσά τους) που μοιάζουν με «σκεπή σπιτιών».

2) Αποξήρανση του συγκομιζόμενου προϊόντος στη σκιά με την χρήση ειδικών κατασκευών η οποία αργεί περισσότερο από την αντίστοιχη στον ήλιο, αλλά δίνει καλύτερο χρώμα στην σταφίδα. Τα σταφύλια τοποθετούνται πάνω σε καλαμωτές κατασκευασμένες από δύο ξύλινες πήχες καρφωμένες μεταξύ τους με 3-4 πήχες. Παράλληλα προς τις μεγάλες πλευρές είναι τοποθετημένα τα καλάμια ή πολύ λεπτές σανίδες που τοποθετείται ο συγκομιζόμενος καρπός. Τα σταφύλια ξηραίνονται με φυσικό τρόπο αφού ο μόνος παράγοντας που επιδρά σε αυτά και τα βοηθά να ξηραθούν είναι ο φυσικός αέρας της περιοχής.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της «Σταφίδας Ηλείας» που την κάνουν να ξεχωρίζει από άλλες σταφίδες εκτός των φυσικών χαρακτηριστικών της ομοιόμορφο μέγεθος της ρώγας, πιο στρογγυλό σχήμα και ιδιαίτερο μαύρο χρώμα είναι και η υψηλότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα ελάχιστη 70 % και τρυγικό οξύ ελάχιστο 1,69 %.

Η «Σταφίδα Ηλείας» είναι γέννημα θρέμμα του οικολογικού περιβάλλοντος του νομού Ηλείας και διαθέτει στις ποιοτικές της προδιαγραφές τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου παραγωγής της.

Το ιδιαίτερο μαύρο χρώμα της και τα υψηλά ποσοστά τρυγικού οξέος και σακχάρων οφείλονται στο συνδυασμό εδαφολογικών (πλούσια σε κάλιο εδάφη — σταφίδες με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σακχάρων), κλιματολογικών παραγόντων (πρώιμη ωρίμανση), καλλιεργητικών τεχνικών (μη εφαρμογή χαρακώματος) και τέλος στην εμπειρία των σταφιδοπαραγωγών στην τεχνική αποξήρανσης της σταφίδας με απευθείας έκθεση του συγκομιζόμενου καρπού στον ήλιο ή σε σκιά με την χρήση ειδικών κατασκευών η οποία αργεί περισσότερο αλλά δίνει το έντονο μαύρο χρώμα στη σταφίδα.

Παρόλο που η «Σταφίδα Ηλείας» ξεχωρίζει για τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά της δεν μπορεί να παραβλεφθεί και η φήμη που έχει αποκτήσει.

Ο νομός Ηλείας είναι στενά συνδεδεμένος με την παραγωγή της «Σταφίδας Ηλείας» από πολύ παλιά καθώς η ιστορία της στην περιοχή ξεκινά από τις αρχές του 14ου αιώνα και έκτοτε οι αναφορές σε πηγές είναι πολύ συχνές. Η ιδιαίτερη ποιότητα της «Σταφίδας Ηλείας» ήταν γνωστή στην ευρωπαϊκή αγορά από τον 19ο αιώνα. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές του προϊόντος από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα και μετά, οδήγησε την Ηλεία σε τόσο ακραία ειδίκευση έτσι ώστε να μπορεί να μιλήσει κάποιος για μονοκαλλιέργεια αφού ένας ολόκληρος αγροτικός κόσμος βγήκε από την οικονομία της αυτάρκειας και προσανατολίστηκε προς την εμπορευματοποιημένη παραγωγή.

Το 1878 η σταφίδα Ηλείας παρουσίασε μεγάλη ζήτηση και έγινε ιδιαίτερα γνωστή όταν προσβλήθηκαν και καταστράφηκαν τα Γαλλικά αμπέλια από την εισβολή της Φυλλοξήρας (Dactulosphaira vitifoliae). Τότε οι Ευρωπαϊκές Αγορές και κυρίως η Γαλλική, απορρόφησαν ένα μεγάλο μέρος της σταφίδας διευρύνοντας έτσι ακόμη περισσότερο τη φήμη της. (EL C 233/22 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28.8.2010). Την εποχή μάλιστα της μεγάλης ανάπτυξης της «Σταφίδας Ηλείας», ο Νομός Ηλείας είχε γίνει το σταυροδρόμι του εμπορίου αφού εκεί κατασκευάστηκε η σιδηροδρομική ένωση Πύργου (πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας) με το λιμάνι του Κατάκολου. Η σιδηροδρομική γραμμή κατασκευάστηκε για την γρηγορότερη και ευκολότερη μεταφορά της σταφίδας Ηλείας από τα χωράφια στο λιμάνι και στα πλοία που παρελάμβαναν σταφίδα η οποία προορίζονταν για εξαγωγή. Η κατασκευή του σιδηροδρόμου και συγκεκριμένα της γραμμής Πύργου-Κατακόλου, που λειτούργησε στις 3 Φεβρουαρίου του 1883 ήταν η πρώτη σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η φήμη της σταφίδας Ηλείας τεκμηριώνεται και με εμπορικά στοιχεία που αφορούν τις ποσότητες που εξάγονταν σε χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική από το 1912.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται μέχρι σήμερα αφού ένα μεγάλο μέρος της αγοράς της σταφίδας Ηλείας εξάγεται σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία και Ολλανδία αλλά και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι οι χώρες της Βόρειας Αμερικής.

Έτσι στις  αρχές της δεκαετίας του 1990 η ανάδειξη της παραδοσιακότητας και τοπικότητας της τροφής επιδιώκεται μέσα από θεσμικά όργανα της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία προσφέρει ένα σύστημα για την προστασία ονομασιών διατροφικών προϊόντων /τροφών και ποτών με βάση τη γεωγραφική προέλευση ή / και την ιστορική τους παράδοση.   Εμείς τί διδαχθήκαμε από όλα αυτά. Όταν η Καμηλάκη συνέταξε τον τρίγλωσσο κατάλογο Τοπικά παραδοσιακά Προϊόντα με 264 τοπικά προϊόντα-ταυτότητες, δημιουργώντας έναν οδηγό για τα ΠΟΠ (σήμερα 102: ετοιμάζω ένα βιβλίο για τα 100 πρώτα), οι περισσότεροι μειδιούσαν.

Συναντούμε λοιπόν σε όλα αυτά έναν όρο, ο οποίος συνδέεται άμεσα με την τοπικότητα. Είναι ο όρος παράδοση, κατ’ εξοχήν αντικείμενο των κοινωνικών επιστημών και ιδιαίτερα της λαογραφίας και κοινωνικής Ανθρωπολογίας.  Τόσο όμως κακοποιημένος και απαξιωμένος.

Η έμφαση στη μικρή γεωργική εκμετάλλευση και μεταποίηση τροφίμων, στην ανάπτυξη τοπικών αγορών και δικτύων διανομής τοπικών προϊόντων και κυρίως την προβολή της ταυτότητας αγροτικών περιοχών προσιδιάζει στην φυσιογνωμία των μικροα-γροτικών δομών, η οποία ίσχυε πάντοτε στον ελληνικό χώρο, με την μικρής κλίμακας παραγωγή, και χάρη στην οποία διασώθηκε το πλούσιο αγροδιατροφικό κεφάλαιο, το οποίο μπορούμε ακόμη να διαχειριζόμαστε, με τον ανεξάντλητο κατά-λογο των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων και τροφίμων (ΠΟΠ, ΠΓΕ) και τους δυνατούς πολιτισμικούς και οικογενειακούς δεσμούς των αστών με τον αγροτικό χώρο.  Παράλληλα η άυλη πολιτισμική κληρονομιά: το συμπόσιο, η φιλοξενεία, το πανηγύρι, η γιορτή, τα δρώμενα, όπως τα δρώμενα των Λεχαινών με ρίζες στο χρόνο, συνδέονται άμεσα με γεύσεις και τρόφιμα και εξακολουθούν να ισχύουν ακόμη  στις τοπικές κοινωνίες του ελληνικού χώρου.

Ας αξιοποιήσουμε επιτέλους σωστά ένα διεθνές και παγκόσμιο κλίμα και θεσμικό πλαίσιο (Σύμβαση για την Άυλη Πολιτισμική Κληρονομιά της UNESCO και το  νέο πλαίσιο της Κοινοτικής Αγροτικής Πολιτικής) για να δώσουμε  ένα νέο όραμα στην ελληνική αγροτική περιφέρεια.

Η παραγωγή προϊόντων με σήμα ποιότητας τη γεωγραφική ένδειξη, ενσωματώνει, πέρα από την οικονομική διάσταση, πολιτισμικές αξίες που καθιστούν την τροφή ένα πολιτισμικό αγαθό με άμεση αξία χρήσης, αξία παραδοσιακής κληρονομιάς και συλλογικής μνήμης.

Στην Ελλάδα η σοβούσα οικονομική και κοινωνική κρίση άφησε να φανούν οι εσφαλμένες κατά το παρελθόν επιλογές αγροτικής στρατηγικής.  Η ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου, με επανα-τοπικοποίηση των αγροδιατροφικών συστημάτων, είναι πλέον ανάγκη και όχι επιλογή.

       Όλα αυτά δεν τα ανέφερα τυχαία. Η περιοχή σας, μια  ανθρωπογεωγραφική ενότητα, που περιλαμβάνει την Ολυμπία, έναν από τις πιο ονομαστούς στον κόσμο τουριστικούς προορισμούς, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χώρο προστατευόμενης υλικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς και να διασφαλίσει εσαεί την επιβίωση και ανάπτυξή του, αξιοποιώντας σωστά και δημιουργικά την πολιτιστική του παρακαταθήκη. Ας μην μεμψιμοιρούμε διαρκώς για όσα δεν κάναμε στο παρελθόν, για όσα μας στέρησαν οι κρατούντες, για όσα αλόγιστα ξοδέψαμε “τι κακοκεφαλιά”, όπως θα έλεγε ο Σεφέρης σε καιρούς ευημερίας. Τουλάχιστον ας μην είμαστε “ανίδεοι”. Ούτε φταίνε πάντοτε οι άλλοι. Ας ξαναβρούμε τις αείρροες πηγές της παράδοσης με την συνδρομή της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας. Ο λαός μας λέει σοφά. Καιρός πανιά, καιρός κουπιά.

Η Ελληνική Χειροτεχνία

και η σημασία δημιουργίας κεντρικού φορέα υποστήριξής της

Για την αντιμετώπιση της κρίσης που μαστίζει την ελληνική κοινωνία η προτεινόμενες λύσεις είναι ενδεχομένως πολλές, περισσότερο ή λιγότερο δαπανηρές και χρονοβόρες. Σε όλες πρέπει να συνυπολογισθεί η αντοχή στο χρόνο σ’ ένα περιβάλλον μεταβαλλόμενο συνεχώς εξαιτίας της τεχνολογίας και της κινητικότητας των πληθυσμών. Το μόνο κεφάλαιο, το οποίο μπορεί να καταναλίσκεται χωρίς και να μειώνεται για τη χώρα μας είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά στη διαχρονική της διάσταση. Αυτή η κληρονομιά, την πραγματική αξία της οποίας μόνον εμείς οι Έλληνες αγνοούμε ή σε κάποιες περιπτώσεις εσφαλμένα αξιολογούμε, θα μπορούσε, – πράγμα που υποστηρίζουν και πολλοί ελληνομαθείς ξένοι – να αποτελέσει ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, ενώ παράλληλα, σε συνδυασμό με τον τουρισμό, θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγάλες ευκαιρίες για την εθνική μας οικονομία.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει την μεγαλύτερη πολιτισμική κληρονομιά στον Δυτικό κόσμο, η οποία ξεκινά από προϊστορικά χρόνια και διανύει μια εξαιρετική πορεία μέχρι, τουλάχιστον, τους Βυζαντινούς χρόνους και στη συνέχεια μέχρι σήμερα, με άξονα τη γλώσσα και τον πολιτισμό, φαίνεται ότι το ανακαλύπτουμε μόνον σε περιόδους κρίσεων και μάλλον για ψυχολογική μας υποστήριξη, παρά επειδή πιστεύουμε ότι μπορεί να αξιοποιηθεί για την εθνική μας οικονομία. Έτσι, ενώ όλοι οι λαοί του κόσμου εκτιμούν και θαυμάζουν την πολιτιστική μας κληρονομιά, εμείς ελάχιστα την προβάλλουμε και την αξιοποιούμε.

Η παραδοσιακή χειροτεχνία, γνωστή και ως λαϊκή τέχνη, παρά το γεγονός ότι ο όρος αποδίδει εν μέρει την πραγματικότητα, με ιστορία χιλιετιών και εξαιρετικά δείγματα τεχνικής και τέχνης, είναι ένα κομμάτι αυτής της πολιτισμικής παρακαταθήκης, το οποίο σήμερα έχει πλήρως αποδιοργανωθεί. Δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, αν υποστηριχθεί, ότι τα περισσότερα από τα πωλούμενα στα τουριστικά καταστήματα ως  είδη ελληνικής λαϊκής τέχνης, παράγονται στα εργαστήρια των Ινδιών, της Κορέας, του Χογκ Κόγκ κ.α. Παράδειγμα, η άλλοτε παραγωγική Αράχωβα, τουριστική και κτηνοτροφική σήμερα, η οποία προμηθεύεται τα είδη υφαντικής από την Ινδία, ενώ πετάει τα μαλλιά των προβάτων.

Προ δεκαετίας οι επιχειρήσεις και βιοτεχνίες χειροτεχνών  στην Ελλάδα ανέρχονταν στις 28.000 περίπου, απασχολούμενοι, κυρίως, στους χώρους της αργυροχρυσοχοΐας, της καλλιτεχνικής μεταλλοτεχνίας, της κεραμικής, της μικρογλυπτικής σε πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους, της ξυλοτεχνίας – ξυλογλυπτικής, της αγιογραφίας – εικονογρα-φίας, της υαλοτεχνίας,  της μαρμαρογλυπτικής, της καλλιτεχνικής γυψοτεχνίας, της υφαντικής και μικτών υλικών (κατασκευή κούκλας, κομπολόγια, ψευδοκοσμήματα, παιχνίδια – σκάκι, τάβλι – μουσικά όργανα κλπ). Είναι αυτονόητο ότι χειροτεχνικές επιχειρήσεις, όλων των κλάδων, είναι ευάλωτες στις διακυμάνσεις της οικονομίας, πολύ περισσότερο σήμερα με την πρωτοφανή κρίση που βιώνει η χώρα μας.

Λόγω του μικρού μεγέθους τους, η υποστήριξη της πολιτείας, με κατάλληλα προγράμματα οικονομικής στήριξης αφ’ ενός, αλλά και με μηχανισμούς προώθησης και προβολής των προϊόντων τους αφ’ ετέρου, είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους. Η πολιτεία οφείλει αφ’ ενός να οραματιστεί και να σχεδιάσει την δημιουργία και λειτουργία χειροτεχνικών εργαστηρίων μεσαίας και μεγάλης κλίμακας και αφ’ ετέρου να τα υποστηρίξει με ένα θεσμικό πλαίσιο σύγχρονο, ευέλικτο και αποδοτικό.

Αντί, λοιπόν, η Ελλάδα να ισχυροποιήσει τους μηχανισμούς στήριξης των επιχειρήσεων αυτών και να δημιουργήσει πολιτικές ανάπτυξης και προώθησης του πολιτιστικού και επιχειρηματικού θησαυρού τους, έκλεισε και τον μοναδικό αρμόδιο φορέα, τον ΕΟΜΜΕΧ, ο οποίος παρά την απαξίωσή του, η οποία οφείλεται σε ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες,  δεν έπαυε να είναι ο μοναδικός φορέας στην Ελλάδα, που διέθετε την τεχνογνωσία και αναγνωρισιμότητα στον χώρο των Χειροτεχνικών Επιχειρήσεων και της Καλλιτεχνικής Βιοτεχνίας.

Η εφαρμογή της παροιμίας μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά ή πονάει το κεφάλι, το κόβουν, έχουν εφαρμογή στην περίπτωση του ΕΟΜΜΕΧ».

Το ιερό Ολυμπιακό μονοπάτι είναι μια διάβαση του Ελληνικού πνεύματος από το σήμερα στο χθες

Ο κ. Σπύρος Ανδριόπουλος Αντιπλοίαρχος του Π.Ν. και διευθυντής του Ανώτατου Συμβουλίου Αθλητών Ενόπλων Δυνάμεων  ΑΣΑΕΔ αλλά και κάτοχος του πανελληνίου ρεκόρ 2.12΄στο Μαραθώνιο μεταξύ άλλων τόνισε:

«Ειναι σε όλους μας γνωστό, ότι οι αρχαίοι Έλληνες, ήταν οι πρώτοι οι οποίοι αντελήφθησαν τα ιδανικά και τις αξίες του αθλητισμού.

Απόδειξη της σημασίας αυτών των αξιών στην αρχαιότητα είναι η διακήρυξη για κατάπαυση του πυρός κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η Ολυμπιακή Εκεχειρία, που συμφωνείτο και τηρείτο από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, αποτελεί ορόσημο, όχι μόνο στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού αλλά και στην αναγνώριση της ευγενούς άμιλλας ως μέσο για την προώθηση των ηθικών αξιών και της ειρήνης.

Στη σύγχρονη κοινωνία, η ενασχόληση του ανθρώπου με τον αθλητισμό αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής του. Ο αθλητισμός ως ιδέα, συνίσταται κυρίως από αξίες και αρχές, πολύ παλιές σε καταγωγή, αλλά σύγχρονες στην καθημερινή τους εφαρμογή. Η ενασχόληση του ανθρώπου με τον αθλητισμό, στοχεύει στην ισορροπημένη πρόοδο σώματος και νου, υλοποιώντας το αρχαίο Ελληνικό ρητό «νους υγιής εν σώματι υγιεί».

Τα τελευταία χρόνια πολλές από τις αξίες αυτές είχαν αγνοηθεί ή τελείως εγκαταλειφθεί και ο αθλητισμός, έγινε πεδίο κοινωνικών συγκρούσεων, δοκιμασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της απόλυτης εμπορευματοποίησης.

Σήμερα, η κοινωνία μας βρίσκεται σε συνεχή κρίση, καθώς σκοπός είναι το κέρδος με κάθε μέσο. Ο αθλητισμός ως μέρος της κοινωνίας, αντιμετωπίζει και αυτός μεγάλες απειλές και προκλήσεις.

Φανατισμός, βία, διακρίσεις αντανακλούν μία κοινωνική πραγματικότητα και συνεπώς αποτελούν, προβλήματα που η κοινωνία έχει αποτύχει λίγο-πολύ να αντιμετωπίσει.

Τεράστια χρηματικά ποσά εμπλέκονται, καθώς οι αθλητικές εκδηλώσεις συγκεντρώνουν χιλιάδες αθλητές και εκατομμύρια θεατές.

Οι αθλητές για τη δόξα και τα χρήματα, που είναι πάρα πολλά,γίνονται υπεράνθρωποι καθώς η βιομηχανία του θεάματος απαιτεί συνεχώς ρεκόρ.

Σήμερα, οι μεγαλύτεροι καταναλωτές της κοινωνίας μας που είναι οι νέοι μας, απειλούνται από αυτά τα αρνητικά φαινόμενα, καθώς μετατρέπουν τους αθλητές σε είδωλα και τις ομάδες σε θρησκεία.

Για να επαναφέρουμε στο προσκήνιο τις αξίες με την γνήσια ερμηνεία τους απαιτείται άμεσα εκεχειρία του πολέμου που μαίνεται μέσω του αθλητισμού και για την επίτευξή της στη σημερινή εποχή απαιτείται:

Δημιουργία μιας σωστής και άριστης αθλητικής παιδείας με υγιή αθλητικά πρότυπα και άριστη γνώση του πολιτισμού μας, ώστε οι νέοι

μας να διαμορφώσουν ισχυρές προσωπικότητες από πολύ μικρή ηλικία, προκειμένου να προστατευτούν από τις κακές επιρροές της κοινωνίας μας. Θα πρέπει να τονιστεί ο σημαντικός ρόλος των οργανωτών της σημερινής ημερίδας, που έχει σκοπό την ανάδειξη του ΔΡΟΜΟΥ ΤΗΣ ΕΚΕΧΕΙΡΙΑΣ, ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης για χιλιάδες αθλητές, φυσιολάτρες και περιπατητές, καθώς αποσκοπεί στη διαφύλαξη των θεμελιωδών αρχών και ιδανικών του αθλητισμού μέσω της ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Ως αθλητής, θεωρώ ότι το βάδισμα του Ιερού Ολυμπιακού μονοπατιού είναι μια διάβαση του Ελληνικού πνεύματος από το σήμερα στο χθες.

Αξίζει πραγματικά η προσπάθεια αυτή να ευοδωθεί, ώστε να επιτρέψει εμάς τους αθλητές, μια μέρα να απολαύσουμε τον αγώνα μιας όμορφης διαδρομής με τη συμμετοχή αθλητών από όλο τον κόσμο, εμπνέοντάς μας τις διαχρονικές αρχές και αξίες του αθλητισμού.».

Νίκος Κελαϊδίτης: Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί παράλληλα με τον Δρόμο της Εκεχειρίας

Ομιλία του κ. Νίκου Κελαϊδίτη (μέλους του Δ.Σ. του ΗΑΤΤΑ του Συνδέσμου των εν Ελλάδι τουριστικών και ταξιδιωτικών γραφείων)
"Η Ελλάδα από πολύ παλιά υπήρξε τόπος περιηγητών εξαιτίας του μεγάλου πολιτιστικού, ιστορικού και φυσικού πλούτου της. Η τουριστική ανάπτυξη της χώρας ξεκίνησε τη δεκαετία του ’50, για να εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και τοπικό, αφού πολλές περιοχές της έχουν ως κύρια πηγή εσόδων τον τουρισμό.

       Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια κόπωση των τουριστών από την κλασσική μορφή τουρισμού. Κατ’ αρχήν ο επισκέπτης γίνεται πιο απαιτητικός ως προς το επίπεδο των υπηρεσιών. Ενδέχεται, λοιπόν, οι περιοχές προσκολλημένες στο τουριστικό μοντέλο «Θάλασσα – Ήλιος – Αμμουδιά», χωρίς υψηλά επίπεδα υποδομών και παρεχόμενων υπηρεσιών να  παρουσιάσουν πτώση της ζήτησης.

       Οι απαιτήσεις όμως των τουριστών για νέες μορφές αναψυχής με περισσότερες και πιο αυθεντικές εμπειρίες, μακριά από εμπορευματοποιημένες περιοχές, με ένα πιο εκλεπτυσμένο τρόπο, συνεπικουρούν για την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται μετάβαση από το μοντέλο παθητικού τουρισμού σε ένα πιο ενεργητικό.

        Οι σχέσεις του τουρισμού με την τοπική οικονομία είναι πολύ σημαντική παράμετρος. Ο τουρισμός λειτουργεί σε πολλές περιοχές ως η κύρια πηγή εισοδήματος και ενίσχυσης της οικονομίας μέσα από το δίκτυο αλληλεπιδράσεων με άλλους οικονομικούς κλάδους (π.χ. κλάδος κατασκευών, μεταφορών).

      Σημαντική αλληλεξάρτηση υπάρχει μεταξύ πολιτιστικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών του τόπου προορισμού των επισκεπτών. Περιοχές με έντονα πολιτιστικά στοιχεία αποτελούν πόλους τουριστικής ανάπτυξης. Παράλληλα, οι επισκέπτες φέρουν μαζί τους τη δική τους κουλτούρα και ιδεολογία, γεγονός που  μπορεί να επηρεάσει τα τοπικά πολιτισμικά στοιχεία.

         Οι ορεινές περιοχές είναι απομονωμένες και ο τουρισμός αποτελεί μέσο οικονομικής ανάπτυξης και εξόδου από την απομόνωση. Οι δραστηριότητες σε αυτές τις περιοχές μπορεί να είναι εποχιακές (χειμερινός τουρισμός), καθόλη τη διάρκεια του έτους ή ακόμα με τη μορφή εκδρομών και επισκέψεων (τουρισμός του σαββατοκύριακου).

       Η τουριστική ανάπτυξη μιας περιοχής παρουσιάζει διάφορα στάδια, σχετιζόμενα με την ποιότητα του περιβάλλοντος. Στα πρώτα στάδια η υψηλή οικολογική και αισθητική ποιότητα μιας περιοχής προσελκύει πολλούς επισκέπτες και η περιοχή αναπτύσσεται. Ακολουθούν φάσεις εντατικοποίησης της τουριστικής ανάπτυξης που εξαντλούν και αλλοιώνουν σταδιακά τους φυσικούς πόρους, για να καταλήξει η περιοχή στην κόπωση και την παρακμή, με χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης, πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα και μικρό οικονομικό όφελος. Εάν ένας τουριστικός προορισμός φτάσει στην φάση της παρακμής, τότε έχει κλείσει τον κύκλο του ως τουριστικό προϊόν και φυσικά έχει υποβαθμιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό το φυσικό του περιβάλλον.

          Η αλληλεξάρτηση της ποιότητας περιβάλλοντος και τουρισμού έχει αρχίσει να συνειδητοποιείται από όσους συμμετέχουν στην τουριστική διαδικασία. Οι ίδιοι οι τουρίστες επιδιώκουν διακοπές σε ένα περιβάλλον που δεν είναι υποβαθμισμένο, ενώ ενδιαφέρονται για την πολιτιστική αυθεκτικότητα του τόπου προορισμού. Από την άλλη, οι παράγοντες της τοπικής κοινότητας επιδιώκουν την ανάδειξη και διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής τους, με τη στήριξη των επαγγελματικών του χώρου, οι οποίοι με τη σειρά τους προωθούν τα φυσικά χαρακτηριστικά για την προσέλκυση πελατών.

            Η αλλαγή της στάσης των τουριστών, των κατοίκων του τόπου προορισμού και των επαγγελματικών αντανακλά τη γενικότερη στροφή προς την προστασία του περιβάλλοντος και την στάση ως προς την έννοια της ανάπτυξης, η οποία σήμερα έχει ξεφύγει από την κλασσική «οικονομίστικη» αντίληψη.

            Όπως ήδη ελέχθει έχει παρατηρηθεί μία κόπωση των τουριστών από τον κλασσικό τύπο τουρισμού με παράλληλη στροφή προς την αυθεντική επαφή με το φυσικό περιβάλλον και τους κατοίκους του τόπου προορισμού. Παράλληλα οι τοπικοί παράγοντες και οι επαγγελματίες του τουρισμού, συνειδητοποιούν αυτή τη νέα πραγματικότητα και προωθούν νέους τύπους αναψυχής, στηριγμένες στην ανάδειξη και τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος μιας περιοχής.

            Στο πλαίσιο του προβληματισμού για την αειφόρο ανάπτυξη παρατηρείται στροφή από τις εντατικές μορφές τουρισμού (μαζικός τουρισμός, όπως αναφέρεται), σε πιο ήπιες μορφές τουρισμού. Αυτή η αειφόρος ανάπτυξη ονομάζεται βιώσιμος τουρισμός, αγροτουρισμός, οικοαγροτουρισμός, πράσινος τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός ή καλύτερα οικοτουρισμός.

            Σε γενικές γραμμές ο οικοτουρισμός βασίζεται στο φυσικό περιβάλλον, είναι οικονομικά αποτελεσματικός, προωθεί την περιβαλλοντική εκπαίδευση και διαχειρίζεται το φυσικό περιβάλλον με βιώσιμο τρόπο. Ο οικοτουρισμός συμβάλλει στην ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση μιας περιοχής παρεμβαίνοντας και διαμορφώνοντας τις τάσεις και τα χαρακτηριστικά των τοπικών φορέων, των επιχειρηματιών και των επισκεπτών. Έτσι λοιπόν, η ορθή οικοτουριστική ανάπτυξη:

o   προετοιμάζει τους επισκέπτες, πριν την αναχώρησή τους, ώστε να ελαχιστοποιήσουν ή ακόμα και να αποφύγουν την πρόκληση αρνητικών επιπτώσεων σε ευαίσθητες περιοχές, μέσω της ενημέρωσής τους σχετικά με τη στάση τους απέναντι στη χλωρίδα και πανίδα του τόπου προορισμού,

o   ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις από την παρουσία επισκεπτών,

o   επεμβαίνει διορθωτικά, εάν υπάρξει πρόβλημα,

o   οι επισκέψεις των τουριστών πραγματοποιούνται σε μικρές ομάδες για να αποφευχθούν προβλήματα υπερσυγκέντρωσης,

o   ενημερώνει, πληροφορεί και εκπαιδεύει τους επιχειρηματίες και το προσωπικό (τους επαγγελματίες του κλάδου δηλαδή) σχετικά με τις απαραίτητες ενέργειες, που πρέπει να ληφθούν με σκοπό τη διατήρηση υψηλής οικολογικής ποιότητας,

o   πολλές φορές αποτελεί μέρος προγραμμάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης,

o   οι εγκαταστάσεις είναι από υλικά φιλικά προς το περιβάλλον και η αρχιτεκτονική τους σύμφωνη με την τοπική τεχνοτροπία,

o   αποτελεί πηγή χρηματοδότησης προγραμμάτων προστασίας της φύσης,

o    πολλές φορές οι επισκέπτες συμμετέχουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

    Είναι δυνατό με την κατάλληλη διαχείριση το οικοτουριστικό προϊόν να διατηρήσει μια σταθερή πορεία με παγιωμένα χαρακτηριστικά, που θα διασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομική βιωσιμότητα.

Η θέση ότι ο οικοτουρισμός είναι δραστηριότητα φιλική προς το περιβάλλον, βασίζεται στο γεγονός ότι οι οικοτουρίστες επισκέπτονται μια περιοχή σε μικρές ομάδες, οργανωμένα και επιπλέον είναι άτομα ευαισθητοποιημένα ως προς το περιβάλλον. Από την άλλη όμως, έστω και αυτή η πολύ μικρή πίεση που ασκείται στο φυσικό περιβάλλον ενδέχεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Ο οικοτουρισμός εάν σχεδιαστεί με πολύ προσεκτικό τρόπο και υπάρξει έντονος παρεμβατισμός με κατάλληλη γνώση από τους τοπικούς φορείς διαχείρισης, μπορεί να συμβάλλει στην ανάδειξη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Η οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής μπορεί να συνδεθεί με την οργάνωση δραστηριοτήτων αναψυχής για τους επισκέπτες. Το σύνολο των παρεμβάσεων πρέπει να είναι φιλικές προς το περιβάλλον, με ελάχιστες έως καθόλου επιπτώσεις. Η ορθώς σχεδιασμένη οργάνωση της αναψυχής θα συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των εσόδων και κερδών, που θα τροφοδοτήσει οικονομικά την όλη διαδικασία.

             Στις περιοχές όπου ο οικοτουρισμός έχει αναπτυχθεί σημαντικά, αποτελεί ένα πολύ σπουδαίο οικονομικό πόρο για τις τοπικές κοινωνίες.

            Η ενότητα των βιοτόπων στην ευρύτερη περιοχή μελέτης έχει να επιδείξει πάρα πολύ αξιόλογα ενδιαφέροντα, τόσο γενικότερα οικολογικά (επιμέρους βιότοποι και φυσικές-γεωλογικές διαπλάσεις, χλωρίδα, πανίδα), όσο και ειδικότερα ενδιαφέροντα που αναφέρονται σε παραδοσιακές ασχολίες (γεωργία, κτηνοτροφία κ.ά.), αλλά και στις ιστορικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητές της.

Πέραν των άμεσων και έμμεσων οικονομικών οφελών που προκύπτουν από την οικοτουριστική δραστηριότητα, υπάρχουν ειδικότερα και γενικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη διάσταση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Με τη συστηματική λειτουργία ενός προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, επέρχεται κατ’ αρχή σε τοπικό επίπεδο σημαντική βελτίωση του επίπεδου γνώσης και ευαισθητοποίησης των κατοίκων ως προς το περιβάλλον και δημιουργούνται θετικότερες προϋποθέσεις για ορθολογικότερη διαχείρισή του και για επιτυχέστερη εκμετάλλευσή του με μακροπρόθεση προοπτική. Κάτι τέτοιο αποτελεί ιδιαίτερα θετική συνθήκη για σταθερή και ισόρροπη ανάπτυξη σε περιοχές που περιλαμβάνουν φυσικούς πόρους αξιόλογης παραγωγικότητας και ταυτόχρονα σημαντικής ευαισθησίας.

            Οι σπάνιοι βιότοποι, καθώς και είδη φυτών και ζώων που δεν είναι τόσο κοινά στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι τα κύρια αντικείμενα ενδιαφέροντος για τον οικοτουρίστα. Εάν αυτά υπάρχουν με κάποιο αξιόλογο συνδυασμό σε κάποια περιοχή, στην οποία μπορεί κάποιος ενδιαφερόμενος να τα δει, τότε υπάρχει ένα δυνατό κίνητρο γι’ αυτόν να αφιερώσει χρόνο και χρήματα για να έλθει, σε πολλές περιπτώσεις από πολύ μακριά, να επισκεφθεί την περιοχή. Όσο καλύτερα διατηρούνται τα περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής, τόσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο για κάποιον να επισκεφθεί τη συγκεκριμένη περιοχή. Αντίθετα, όσο υποβαθμίζονται αυτά τα ενδιαφέροντα (δυσμενείς επεμβάσεις στον βιότοπο, εντατική λαθροϋλοτομία ή λαθροθηρία κλπ.), τόσο μειώνεται το κίνητρο για κάποιον να επισκεφθεί ως οικοτουρίστας την περιοχή.

            Με βάση αυτό το σκεπτικό, θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα πως αν δεν υπάρχουν και δεν λειτουργούν ειδικές προδιαγραφές που να διασφαλίζουν την ακεραιότητα των αντικειμένων ενδιαφέροντος από τις επισκέψεις, μπορεί και η ίδια η οικοτουριστική δραστηριότητα να έχει ορισμένες δυσμενείς επιπτώσεις στα προηγούμενα περιβαλλοντικά στοιχεία.

            Τα τελευταία χρόνια ενισχύεται η τάση για ηπιότερες μορφές τουρισμού, ως αποτέλεσμα της αυξημένης περιβαλλοντικής συνειδητοποίησης και ευαισθητοποίησης, αφού είναι γνωστές οι αρνητικές συνέπειες της τουριστικής ανάπτυξης στο φυσικό περιβάλλον και οι πολιτισμικές αλλοιώσεις που επιφέρει στις τοπικές κοινωνίες.

            Ο οικοτουρισμός μπορεί να συνδυαστεί με το πολιτιστικό περιβάλλον, την ανάδειξη των ιστορικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, την οργάνωση προγραμμάτων διαδρομών και επισκέψεων τουριστών και σχολείων, συντελώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην αξιοποίηση και προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του δρομου της εκεχειριας".

Γιώργος Κοντογιάννης: Όλοι μαζί μπορούμε

να διεκδικήσουμε χρήματα για την «αναβίωση» του «Δρόμου της Εκεχειρίας»

Την ανάγκη να υπάρξει συνένωση δυνάμεων όλων των παραγόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των εκπροσώπων του Κοινοβουλίου για την διεκδίκηση των κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίηση της προσπάθειας αναβίωσης του «Δρόμου της Εκεχειρίας», ζήτησε ο Βουλευτής Γιώργος Κοντογιάννης, χαιρετίζοντας την ημερίδα «Ήλιδα – Ολυμπία: Ο δρόμος της Εκεχειρίας, πόλος πολιτισμού και ανάπτυξης», ο οποίος μεταξύ άλλων είπε:

«Σήμερα, οι τουρίστες που έρχονται στην Ηλεία περιορίζουν τις επισκέψεις τους στην Ολυμπία, όπου συνήθως μένουν για λίγες ώρες χωρίς να πραγματοποιούνται οι διανυκτερεύσεις που θα έπρεπε. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν γεγονότα, κάποιες δραστηριότητες, ή κάποιο πρόγραμμα δράσεων που θα μπορούσε να παρατείνει την παραμονή τους.

            Σημειώνεται ότι κι εφέτος στο λιμάνι του Κατακόλου θα «δέσουν» πολλά κρουαζιερόπλοια. Οι επισκέπτες μαζί με τα πληρώματα προσεγγίζουν το 1.000.000.

            Εκτός, όμως, από την κλασσική επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας, δεν υπάρχουν άλλες δραστηριότητες που θα αποσπάσουν το ενδιαφέρον των τουριστών και θα τους κρατήσουν για περισσότερο χρόνο στην περιοχή.

            Ιδέες υπάρχουν,  αλλά θα πρέπει να τις υλοποιήσουμε.  Ο δρόμος της εκεχειρίας είναι μια από αυτές τις ιδέες που όχι μόνο θα μπορούν να κρατήσουν τουρίστες αλλά και να φέρουν νέους επισκέπτες, αρκεί πάνω σε αυτό το μονοπάτι να αναπτυχθούν κι άλλες δραστηριότητες.

            Πιστεύω ότι σωστά δίνεται το όνομα «δρόμος της Εκεχειρίας», μιας και ιστορικά πρόκειται για ένα δρόμο που βάδιζαν εκείνοι που οδηγούντο σε μια διοργάνωση (τους Ολυμπιακούς Αγώνες) που ως βασικό στοιχείο και στόχο  – εκτός από τον αθλητισμό- είχε την εκεχειρία και μέσω αυτής την συνεννόηση των Ελλήνων και την ειρήνη.

            Συνεπώς ο δρόμος της Εκεχειρίας πρέπει να προβάλλει την ειρήνη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μιλτιάδης, ο νικητής του Μαραθώνα, στην Ολυμπία, ως σύμβολο Εκεχειρίας και Ειρήνης αφιέρωσε την περικεφαλαία του.

            Παλαιότερα, το 2004, είχα καταθέσει στον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, μια πρόταση για ενίσχυση του θεσμού της Εκεχειρίας, την οποία επαναλαμβάνω και σήμερα:

·         Ενίσχυση του Θεσμού της Εκεχειρίας, με εκπροσώπηση στο ανώτατο δυνατό επίπεδο όλων των κρατών που μετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες και κήρυξη της Ολυμπιακής Εκεχειρίας σε ειδική τελετή στο Αρχαίο Στάδιο. Την έναρξη της Εκεχειρίας μπορεί να την κηρύσσει ο ο Γ.Γ. του Ο.Η.Ε., έναν μήνα πριν την έναρξη των Αγώνων. Με τον τρόπο αυτό θα διατρανώνεται η πίστη στα ολυμπιακά ιδεώδη και θα κηρύσσεται παγκόσμια η ολυμπιακή εκεχειρία μέχρι τη λήξη των Αγώνων. Με τους κατάλληλους χειρισμούς θα μπορούσε να γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια στην Αρχαία Ολυμπία και με αφορμή την κήρυξη της Εκεχειρίας, ένα πολιτικό – διπλωματικό «Νταβός», με όσα οφέλη συνεπάγεται για τη χώρα μας μια διεθνής τέτοιου επιπέδου πολιτικο-διπλωματική σύναξη.

Παράλληλα θα μπορούσαν να αναπτυχθούν κι άλλες δραστηριότητες όπως :

-        Η οργάνωση παραστάσεων αρχαίου δράματος στην αγγλική ή με υποτίτλους στη γλώσσα των επισκεπτών,

-        Η λειτουργία ενός παραρτήματος της εκθέσεως εικονικής πραγματικότητα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού,

-        Πρέπει να υπάρξει συνεργασία  των αρμοδίων Υπουργείων Πολιτισμού, Τουρισμού και Παιδείας, ώστε να επιδιωχθεί η συστηματική επίσκεψη και ξενάγηση των μαθητών της χώρας στους ιερούς χώρους της Αρχαίας Ολυμπίας, της Αρχαίας Ήλιδας και του Επικουρείου Απόλλωνα με τη μορφή εκπαιδευτικών – πολιτιστικών εκδρομών.

-        Εκπόνηση προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού καθώς και προγραμμάτων τουρισμού για την περιοχή 12 μήνες το χρόνο. Και αυτό θα επιτευχθεί πιο εύκολα αν παράλληλα αναπτύξουμε και τη Λίμνη Καραμανλή, σε μια φιλοσοφία ανάλογη με τη λίμνη Πλαστήρα, η οποία κι αυτή είναι τεχνητή.

Δεδομένου ότι το καταστατικό του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας δεν επιτρέπει την μεταφορά της έδρας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας από την Λωζάνη στην Αρχαία Ολυμπία, προτείνω και- εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016- να δημιουργηθούν, εκτός από τον Οργανισμό της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, γραφεία αλλά και μνημείο εκεχειρίας είτε στην διοργανώτρια πόλη, την Ήλιδα, είτε στην Αρχαία Ολυμπία, σε συνδυασμό με μια σειρά εκδηλώσεων αλλά και με παράπλευρες επιστημονικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις».

Η Ηλεία μπορεί να φιλοξενήσει τις εκθέσεις        «Ελαίας Εγκώμιον» και «Ερυσίχθων»

Ο κ. Κοντογιάννης εκμεταλλευόμενος την παρουσία της κυρίας Καμηλάκη (Διευθύντριας του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών) στην εκδήλωση επανέφερε την πρότασή του για μόνιμη φιλοξενία της έκθεσης «Ελαίας Εγκώμιον» στην περιοχή της ολυμπιακής γης σε χώρο που θα της παραχωρήσει ένας εκ των εμπλεκομένων Δήμων. Τόνισε χαρακτηριστικά: «Η Ηλεία έχει μεγάλη παραγωγή ελαιολάδου, αλλά είναι ο μοναδικός τόπος που η ελιά αναδείχθηκε και ως σύμβολο ειρήνης και επιβράβευσης της προσπάθειας των αθλητών. Πιστεύω ότι ο τόπος που γέννησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο τόπος που τίμησε και ανέδειξε ως έπαθλο του «ευ αγωνίζεσθαι» την ελιά, μπορεί να αποτελέσει τον ιδεωδέστερο τόπο για να φιλοξενήσει την έδρα της έκθεσης».

Η κυρία Καμηλάκη ανταποκρινόμενη στην πρόταση του κ. Κοντογιάννη δήλωσε ότι είναι πρόθυμη να ενεργήσει για την μόνιμη εγκατάσταση της έκθεσης «Ελαίας Εγκώμιον στην Ηλεία, αρκεί να βρεθεί κατάλληλος χώρος που θα την στεγάσει. Παράλληλα δήλωσε πρόθυμη να μεταφέρει στην Ηλεία και την έκθεση η οποία στηρίζεται στο μύθο του «Ερυσίχθωνος», ο οποίος είναι μια ωδή στην προστασία του περιβάλλοντος.

Στην παρέμβασή του ο πρόεδρος του Δημοτικού Διαμερίσματος Αρχαίας Ολυμπίας κ. Χάρης Σπηλιόπουλος θυμήθηκε τις συζητήσεις που έγιναν στην Αρχαία Ολυμπία,  με τον κ. Κοντογιάννη και  την κα Κοντογιάννη, προ μηνών για την ανάπτυξη της Ήλιδας και της Ολυμπίας και ότι εξεπλάγειν ευχάριστα από την έκβασή τους. Τόνισε ότι η Ολύμπια Γη είναι όλη η Ηλεία, όλη η Πελοπόννησος, όλη η Ελλάδα, όλος ο κόσμος. Και έκλεισε λέγοντας: «Ο Μαραθώνιος που είπε ο κ. Ανδριόπουλος έγινε πράγματι υπό το φάσμα της νικηφόρας μάχης αλλά τώρα πια πραγματοποιούνται μαραθώνιοι σε όλον τον κόσμο για την ειρήνη. Δεν μπορεί να κάνει Μαραθώνιο το Παρανέστη, η Λίμνη Πλαστήρα και να μην κάνουμε εμείς εδώ στην Ηλεία. Όλα αυτά θα γίνουν μόνο αν κάνουμε εμείς αυτό το διεθνές event.

Παρεμβαίνοντας ο κ. Κοντογιάννης επεσήμανε ότι δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε την «Εκεχειρία», που ανήκει στην Ηλεία και να μείνουμε μόνο στην φιλοξενία ενός ακόμη μαραθωνίου .

Ο κ. Σπύρος Τζουλέκης τόνισε ότι και ως μέλος του Συλλόγου και ως μέλος των «Φίλων της Λίμνης Καραμανλή», αλλά και ωςαντιδήμαρχος του Δήμου Ήλιδας  στηρίζει την πρόταση για το δρόμο της Εκεχειρίας. Επισήμανε ότι δεν χρειάζονται απαλλοτριώσεις για την υλοποίηση του έργου, ότι θα έχει πολλές εισόδους,  και θα κάθετες διαδρομές  και ότι θα αναπτυχθούν οι ορεινοί όγκοι και  η άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά.

Ο Δρόμος της Εκεχειρίας σύμβολο ειρήνης και συμφιλίωσης

- Π. Μάντης Πρωταθλητής Ελλάδος στο Δέκαθλο

Την εκδήλωση έκλεισε ο πρωταθλητής Ελλάδος στο Δέκαθλο κ. Παναγιώτης Μάντης, καταγόμενος από τον Κόροιβο του Νομού Ηλείας, την πόλη που έχει το όνομα του πρώτου καταγεγραμμένου Ολυμπιονίκη στην αρχαιότητα λέγοντας: «Η Ηλείας μας έχει την τύχη να είναι η μητέρα ενός θεσμού με παγκόσμια λάμψη και απήχηση. Εγώ ως Ηλείος πρωταθλητής Ελλάδος και γόνος ενός μικρού χωριού του Κοροίβου, χαιρετίζω την προσπάθεια ανάδειξης του Μονοπατιου της Εκεχειρίας. Ένα Μονοπάτι το οποίο μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη της Ηλείας σε περιοχή διεθνούς ακτινοβολίας. Και έτσι θα μπορέσει να αποφέρει πολλαπλά οφέλη καθώς θα γίνει όχημα εξωστρέφειας σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Κλείνοντας θεωρώ πώς το Μονοπάτι αυτό αποτελεί ιερό σύμβολο Εκεχειρίας αλλά και εμβληματικη σημαία ειρήνης και συμφιλίωσης και είναι χρέος όλων μας να το προστατέψουμε και να το προβάλουμε».

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο αντιπεριφερειάρχης Ηλείας κ. Γ. Γεωργιόπουλος, ο Βουλευτής Ηλείας της Ν.Δ. κ. Γ. Κοντογιάννης, εκπρόσωπος της κας Αυγερινοπούλου, ο Δήμαρχος Ήλιδας κ. Χρ. Χριστοδουλόπουλος, ο Πρόεδροι των Δημοτικών Διαμερισμάτων Αρχ. Ολυμπίας κ. Χάρης Σπηλιόπουλος και Ήλιδας Ανδρ. Νικολακόπουλος, κ.α., ο επίτιμος αντιδήμαρχος Αρχ. Ολυμπίας κ. Θουκ. Κοσμόπουλος, οι Αντιδήμαρχοι Ήλιδας κ.κ. Ρούλα Γκουβίτσα, Σπύρος Τζουλέκης  και Α. Μανωλόπουλος, Ανδραβίδας κ.  Λάμπης Δημόπουλος, μέλη των δημοτικών συμβουλίων των δήμων,  ως εκπρόσωπος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη ο πανωσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Πετράκος, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αμαλιάδας κ. Τσαούσης, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος του  Εμπορ. Συλλ.Αρχ. Ολυμπίας κ. κ. Ζαρόκωστας και Καρυώτης, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής κ. Νικ. Στασινόπουλος ο κ. Ζώης Υφαντής με αντιπροσωπεία από την Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού καθώς και πρόεδροι και μέλη τοπικών συλλόγων και εθελοντικών ομάδων.